• Ondanks het optimisme van de afgelopen maanden waarin iedereen spreekt over het economisch herstel is het negatieve lange termijn beeld in deze grafiek niet veranderd. Ik zal niet zeggen dat het me niet aan het twijfelen brengt dat vrijwel iedere analist of econoom op dit moment stelt dat het begin van economisch herstel daar is, het zou niet goed zijn als dat me niet aan het denken zou zetten. Het bewijs van een dergelijk herstel is echter nog op geen enkele manier zichtbaar in de lange termijn grafiek van de AEX, met uitzondering van het ontstaan van een driehoek in de weekgrafiek, maar daarover later meer.

• De index bevindt zich nog steeds in de dalende trend FF'. Binnen die lange termijn dalende beweging kende de index tot vorige maand een stijging, maar die lijn werd gebroken. Deze maand is de daling van vorige maand echter weer vrijwel helemaal goedgemaakt, dat is dan ook het enige positieve element dat ik aan deze maandgrafiek kan ontdekken. Leek het er vorige maand nog op dat we de bovenkant van het kanaal wellicht niet zouden bereiken, na deze maand is dat toch nog mogelijk. Het is overigens wel ongewoon dat een doorbraak van een stijgende lijn in een maandgrafiek niet gevolgd wordt door een daling, het toont dat de markt zich niet bij een daling wenst neer te leggen.

• Zolang we in het kanaal F' zijn wil ik me blijven richten op het lange termijn koersdoel dat op basis van het hoofd- en schouders patroon (aangegeven met de letters S, H en S) kan worden berekend. De gangbare methode hiervoor is dat men de hoogte van het hoofd neemt (de afstand van neklijn B tot stippellijn 1) en deze aftrekt van de neklijn. Je komt dan bij stippellijn 2 uit. In feite klap je het patroon om de neklijn naar beneden om. Het op deze manier bepaald koersdoel ligt rond 60. Het is een doemscenario en met name in de Verenigde Staten wordt op dit moment alles gedaan om de verwerkelijking van dit scenario te voorkomen. Er wordt veel extra geld in de markt gepompt om te economie aan te zwengelen en getuige de cijfers over het binnenlands product die afgelopen week beschikbaar kwamen lijkt dat te lukken. Dat extra geld wordt echter verkregen door het overheidstekort dramatisch te vergroten, men schuift als het ware de problemen door naar de toekomst. Dit is voor mij voldoende reden om het koersdoel niet zomaar als irreëel ter zijde te schuiven. Het oplopende tekort is naar mijn mening een tijdbom waarvan we niet weten wanneer die gaat ontploffen en wat de schade zal zijn die erdoor aangericht zal worden.

• Zouden we inderdaad binnen kanaal FF' blijven en op een gegeven moment de weg naar beneden binnen dat kanaal weer hervatten dan kunnen we eind volgend jaar al bij stippellijn 2 aankomen. Voorwaarde is zoals gezegd dat we binnen het kanaal FF' blijven en dat zal ik de komende maanden dan ook met zorg blijven volgen, met name in de weekgrafiek die we hieronder zien.

• In deze grafiek stelt iedere candle een week voor (dit wellicht ten overvloede), in tegenstelling tot de maandgrafiek waar iedere candle een maand koersverloop weergeeft. Mocht u meer over candles en de gebruikte kleuren willen lezen dan kunt u daarvoor terecht op de candles pagina, die onderdeel uitmaakt van het deel van de site waarin de diverse gehanteerde termen en patronen worden beschreven. U komt daar door in de titelbalk op de link begrippen te klikken.

• In deze weekgrafiek zien we dit kanaal FF' uit de maandgrafiek terug. De lijn H is eind september gebroken en daarna is er een driehoek ontstaan. Deze driehoek zou de aanzet kunnen vormen voor een toekomstige uitbraak uit kanaal FF'. Het is namelijk een voortzettingspatroon dat vaak halverwege een beweging voorkomt. Het middelpunt van de driehoek ligt rond 324. De bodem van de voorgaande beweging lag op 218. Het verschil is 106 punten, als nu de driehoek halverwege zou komen zou ons dat op 324 + 106 = 430 brengen. We zouden dan meteen ook boven de neklijn B komen waardoor het hoofd- en schouders patroon waardeloos zou worden. U ziet op deze manier het optimisme van analisten en economen terug in de grafiek, de markt denkt dat we het ergste gehad hebben. De maandgrafiek weegt echter zwaarder dan de weekgrafiek, zolang de stijging boven lijn F' geen feit is moet ik vasthouden aan het koersdoel uit de maandgrafiek. Ik moet daarbij de ontwikkeling rond de driehoek wel goed in de gaten houden, dat doe ik in de daggrafiek omdat die meer detail geeft.

• Die detail weergave laat ons meteen zien dat de opwaartse uitbraak uit de driehoek een feit is, de index is boven de lijn k' gesloten. We moeten daarom het koersdoel 430 uit de weekgrafiek de komende tijd in gedachten houden, dit wordt actueel mochten we door lijn F' breken.

• Er zijn nog twee andere manieren om een koersdoel voor de wat kortere termijn te berekenen. Binnen de driehoek is een omgekeerd hoofd- en schouders patroon te zien dat is aangegeven met de letters S, H en S. De lijn k' vormt de neklijn van dit patroon. (Voor nieuwe bezoekers van deze site wil ik nog vermelden dat u meer informatie over dit patroon kunt lezen door te klikken op de naam, een methode die ik voor vele patronen en termen gebruik.) De verticale afstand van het laagste punt van het hoofd tot de neklijn is 33 punten. Het punt van uitbraak was 329, tellen we daar die 33 punten bij op dan geeft dat een koersdoel van 362 punten.

• Een andere methode om een koersdoel te bepalen is het trekken van een lijn door de top van de driehoek, parallel aan de onderste lijn van de driehoek. Dit is de lichtgrijze lijn die u naar boven uit de grafiek ziet lopen. Dit is een minder precieze methode om een richtpunt te bepalen, omdat we niet exact weten wanneer we deze lijn gaan bereiken. Het zou ons in de buurt van 370 kunnen brengen, dat is niet toevalligerwijs ook het koersdoel dat ik al enkele maanden hanteer op grond van een eerder ontstaan omgekeerd hoofd- en schouders patroon waarvan u linksonder in de grafiek nog de neklijn ziet. De markt staat dus nog een aardige stijging voor ogen als je de grafiek mag geloven. 

• Er ligt nog wel veel weerstand van oude toppen boven de markt, de stijging zal niet zonder slag of stoot plaats vinden. We zullen dus de korte termijn ontwikkelingen moeten blijven volgen, daarvoor gebruiken we het kanaal in de uurgrafiek.

• De AEX index bevindt zich namelijk in een stijgend kanaal p'q en zolang dat het geval blijft is liggen de zaken duidelijk.

• Halverwege de beweging zien we een driehoekje rond 324 dat ons een richtpunt van 334 geeft zoals ik eerder deze week berekende.

• Er is wel divergentie zichtbaar. Divergentie is het verschijnsel dat een koersstijging niet leidt tot een hogere top van een indicator, in dit geval het MACD histogram onder de grafiek. Helaas is divergentie de afgelopen maanden een slechte raadgever, maar normaalgesproken kondigt het ontstaan van divergentie aan dat we een top naderen. Op dit moment wil ik er voorzichtig mee zijn gezien de onbetrouwbaarheid. Ik blijf  het echter wel vermelden, omdat ik voorstander ben van een vaste manier van werken.

• We zien de steunlijn q in de 15min grafiek terug als lijn x.

• Om het perspectief op een korte termijn stijging te behouden moet de index boven deze lijn blijven, dit ook vanwege de dubbele top net boven 331. Een dubbele top kan zowel een tijdelijke pauze als een omkeer betekenen. Zolang de index boven lijn x blijft is een opwaartse doorbraak door de dubbele top een kwestie van tijd. Mocht de index onder de lijn dalen dan kan er nog een zijwaartse consolidatie ontstaan, als de index onder 327 zou komen zou dat de bevestiging zijn dat we de dubbele top niet als een pauze maar als een toppatroon moeten zien.

Resumerend: Het lange termijn beeld blijft negatief zolang we in de maand- en weekgrafiek de lijn F' nog niet hebben uitgenomen, dat weegt voor mij het zwaarst in de analyse. Door middel van de vorming van en uitbraak uit een driehoek geeft de markt op dit moment echter aan die lijn in de nabije toekomst te willen gaan testen. Als eerste koersdoel staat er in de daggrafiek een waarde van 362, dat zou ons dan inderdaad bij lijn F' brengen. De driehoek geeft in de weekgrafiek aan dat de markt denkt boven die lijn te kunnen komen, je kunt op grond van dat patroon namelijk een koersdoel van 430 berekenen. Het wordt dus spannend de komende maanden, temeer daar er nogal wat weerstand boven de markt hangt ter hoogte van de toppen 334, 340 en 344 in de daggrafiek. Al met al is het beeld voor de AEX iets positiever geworden, het enthousiasme dat analisten en economen ten toon spreiden wordt zichtbaar in de grafiek. Of het genoeg zal zijn om ook het lange termijn perspectief te wijzigen zal de toekomst moeten leren, tot dat moment blijf ik voor de lange termijn bearish. -Ad-