• Vorige week besprak ik de weekgrafiek aan de hand van lineaire grafieken, vandaag wil ik dat doen op basis van de logaritmische grafiek. Om de grote lijn te kunnen bekijken gebruik ik als eerste grafiek een lijngrafiek. Een logaritmische grafiek (in het Engels "logarithmic scale" of "ratio scale" genoemd) is een grafiek met een afwijkende schaalverdeling, naar mate de koers hoger komt liggen de streepjes in de schaalverdeling dichter bij elkaar. Het voordeel van deze met behulp van een wiskundige formule (logaritme) bepaalde schaalverdeling is dat hij heel dicht in de buurt van een procentuele schaalverdeling ligt. Een stijging van 50 naar 100 punten bijvoorbeeld is daardoor vrijwel even groot als een stijging van 200 naar 400 punten. In een lineaire grafiek ("arithmetic scale") is het stuk van 200 naar 400 vier keer zo lang en dat geeft eigenlijk geen goed beeld op de kracht van die stijging. De lineaire grafiek wekt namelijk de indruk dat de stijging van 200 naar 400 veel krachtiger is dan die van 50 naar 100, terwijl het in beide gevallen om een verdubbeling gaat. Om een goede vergelijking met het verleden mogelijk te maken wordt daarom vaak een logaritmische grafiek gebruikt.

• We zien dat we halverwege het jaar 2003 de stijgende lijn hebben gebroken en daarbij tegelijkertijd ook onder de neklijn B van het hoofd- en schouders patroon zijn gekomen. Over het koersdoel van dit patroon zal ik het deze keer niet hebben, dat komt volgende week aan bod wanneer ik de maandgrafiek met u bespreek. Als u wilt kunt u via de link "historie" in de navigatiebalk eerdere analyses zoals die van 9 juli vinden waarin ik het patroon bespreek. We zijn een stuk onder de neklijn gekomen, zijn daarna weer opgeveerd in de richting van die neklijn en lijken nu weer voorzichtig de weg naar beneden te kiezen. Dit is een normaal patroon in een dalende lange termijn markt.

• Dat patroon kan alleen doorbroken worden als we de dalende lijn langs de toppen zouden weten te breken, laten we eens nader gaan bekijken hoe groot de afstand van die lijn nog is.

• U ziet dat we niet ver meer van lijn G verwijderd zijn, dit verklaart ook de strijd die rond het huidige niveau wordt gevoerd. Alles draait voor de lange termijn om de vraag of de index onder lijn G zal blijven of verder zal dalen. We zagen in de analyse van vorige week aan de hand van het "mikado-patroon" en de schotelvormige beweging dat het er naar uit ziet dat we verder naar beneden zullen gaan, maar we kunnen daar natuurlijk niet voetstoots van uit gaan.

• We zitten vanaf begin dit jaar gevangen tussen de twee zwarte lijnen, dat is het kanaal nn' in de volgende grafiek.

• Daarmee zijn we weer op bekend terrein, want deze grafiek volgen we elke dag. De grafiek is overigens een lineaire grafiek omdat de afstand tussen het hoogste en laagste punt niet erg groot is en een lineaire schaal daarom een goed beeld van de koersontwikkeling geeft, een logaritmische grafiek ziet er op deze schaalgrootte hetzelfde uit.

• We zagen gisteren het trendkanaal rr' ontstaan en dat kanaal zal ons als het zo doorgaat verder naar beneden brengen. Het ligt voor de hand dat we naar de lijn n gaan. De daling van de EMA50 onder de EMA200 die ik gisteren meldde bevestigt dit beeld.

• De stippellijn rond 325 behoedt ons daar tot op heden echter voor en het gevecht om die lijn duurt al enkele dagen. Eergisteren leek het erop dat we wederom op zouden veren van dit niveau, maar de vreugde was van korte duur. We kwamen gisteren weer in het steungebied en wisten daar vandaag niet meer weg te komen. Dit geeft in de lijngrafiek het volgende resultaat:

• We staan licht onder de onderkant van de dalende driehoek cd, al moet je dat niet al te nauwkeurig nemen. In een lijngrafiek kan een lijn nog wel een licht over een steun- of weerstandslijn heen gaan en dan weer terugkeren. Feit is dat slechts één lager slot kan zorgen voor een neerwaartse uitbraak en dat zou bij dit grote patroon een verkoopsignaal van formaat zijn. Hoe groot is de kans op een uitbraak? Daarvoor gaan we naar de uurgrafiek.

• In die uurgrafiek ziet u het trendkanaal rr' uit de daggrafiek. Het is een duidelijk neerwaarts gerichte beweging. Bovenin dit kanaal ziet u een groep candles apart staan, dat is het island reversal oftewel eiland-omkeerpatroon dat eerder deze week gevormd is. Het begint er naar uit te zien dat de markt dit patroon laat staan, met andere woorden dat het gap niet meer wordt gesloten. Het sluiten van het gap had eigenlijk gisteren of vandaag al moeten gebeuren en dat heeft me aan het denken gezet. Ik heb het koersverloop van gisteren met dat van de DAX vergeleken en zag in die index geen tweede gap. Er is een hele grote correlatie tussen DAX en AEX, als er bij onze oosterburen geen gap gesloten hoeft te worden is de kans op een stijging bij ons ook een stuk kleiner. Ik wijk daarom af van mijn analyse van gisteren, ik zie het sluiten van het gap niet meer als noodzakelijk. Dit neemt natuurlijk niet weg dat het alsnog zou kunnen gebeuren.

• Daarvoor zou de index dan opwaarts uit het kanaal xx' moeten breken, het kanaal dat de afgelopen dagen ontstaan is en beter te zien is in de 15min grafiek.

• Binnen dat kanaal xx' kenden we vandaag een voornamelijk zijwaartse beweging, kopers wisten rond het 325 niveau de verkoopdruk steeds weer op te vangen. Dat resulteerde echter niet in een stijging en we kwamen door de voortdurende stappen opzij automatisch bij lijn x' terecht. De markt zal maandag pas richting kiezen. 

Resumerend:  Alles draaide deze week om de steun rond 325, de index wist zich maar ternauwernood te handhaven. De grens is belangrijk omdat het de onderkant van een dalende driehoek is en omdat de AEX hier vanaf november vorig jaar al vier keer steun vond. Deze week probeerde de Amsterdamse beurs het voor een vijfde keer, maar men wist slechts één dag afstand te nemen van dit punt. Dit is niet bepaald een vertoon van kracht en het vraagt eigenlijk om een doorbraak zodat we naar de lijn n in de daggrafiek kunnen gaan. Technisch gezien zou dat zo langzamerhand de gewoonste zaak van de wereld zijn, maar de kopers zijn hardnekkig in hun verzet. Hen staat nog steeds een stijging voor ogen, dit terwijl alle seinen op rood staan. Vorige week toonde ik u de geleidelijke verzwakking van de index, vandaag voeg ik daar de dalende lijn G in de lange termijn logaritmische weekgrafiek aan toe. Die weekgrafiek vertoont zoals we zagen ook nog steeds alle kenmerken van een dalende markt, na het einde van een lange stijgende trend zien we steeds lagere toppen en lagere bodems. De daggrafiek kent een dalende driehoek, het 50daags gemiddelde is door het 200daags gemiddelde gezakt en we zitten in alle grafieken in dalende trendkanalen, het moet er binnenkort dus haast wel van komen. -Ad-

En dan nog dit....  

Gisteren besprak ik op deze plaats het eerste deel van de antwoorden van een lezer op de regels van Victor Sperandeo, een Amerikaanse schrijver van boeken over de beurshandel. Het is via de link 'historie' in de titelbalk nog beschikbaar mocht u het nog niet gelezen hebben. Vandaag volgt het tweede deel.

9. Breid een verliesgevende positie niet uit.

Nee!..

Het uitbreiden van een verliesgevende positie noemt men ook wel "middelen". Door het bijkopen op een lagere koers verlaagt de belegger de gemiddelde waarde van zijn bezitting waardoor hij zodra de koers in de door hem verwachte richting gaat het opgelopen papieren verlies sneller verdwijnt. De belegger heeft zich in eerste instantie vergist in de richting. In plaats van het toepassen van een stoploss volhardt hij in zijn verwachting en bijt zich er door bij te kopen zelfs in vast. Hierdoor loopt hij twee maal zoveel risico. Hij maakte de eerste keer al een verkeerde inschatting, de kans is groot dat hij dat de tweede keer weer doet en zich meer laat leiden door hoop op een goede afloop dan door een zorgvuldige analyse. Gaat de koers verder de verkeerde kant op dan verliest hij niet alleen op de oorspronkelijke positie, maar ook op de uitbreiding daarvan.

10. Koop niet alleen omdat de prijs laag is, verkoop niet alleen omdat de prijs hoog is

Ligt eraan waar je instapte.

Dat een prijs laag is in verhouding tot voorheen moet niet je enige drijfveer tot kopen zijn, net zo min als een verhoudingsgewijs hoge koers op zich reden moet zijn om te verkopen. Waarom zou een goedkoper geworden aandeel niet nog goedkoper of een verhoudingsgewijs duur aandeel niet nog duurder kunnen worden? Laat je leiden door de grafiek en koop of verkoop alleen als daar technisch gezien aanleiding toe is.  Voor wat betreft de opmerking van de lezer: winst is natuurlijk leuk, maar meer winst nog beter.

11. Handel alleen in liquide markten.

?!

Handel alleen in producten waar voldoende handel in zit. In sommige fondsen of derivaten wordt zo weinig gehandeld dat u geen enkele garantie heeft dat u kunt kopen of verkopen tegen de door u gewenste prijs. Zoek een markt waar veel geld in omgaat zodat u altijd kopers of verkopers treft.

12. Neem geen nieuwe positie in op het moment dat de markt zeer snel beweegt.

Precies. Maar hoe kan ik een komende knal zien aankomen als er niets wordt gemeld?

Snelle bewegingen zijn meestal van tijdelijke aard. Op enkele lange candles in een korte termijn grafiek volgt altijd ofwel een herstel ofwel een consolidatie. Er blijven zoveel orders op de plank liggen dat de markt als het ware wel terug moet om daar nog een deel van uit te voeren. Tijdens zo'n herstel of consolidatie kunt u tegen een voor u gunstiger prijs kopen. U kunt het beste net voor of net na zo'n snelle beweging kopen. Het moment van zo'n beweging is natuurlijk moeilijk te voorspellen, maar vaak gaan er duidelijke patronen aan vooraf waar je op in kunt stappen. Zag u de beweging niet aankomen schuif dan het gevoel dat u te laat bent van u af en zoek naar een nieuw moment om in de richting van de snelle beweging te handelen.

13. Handel niet op basis van tips.

Het valt niet mee alles zelf te weten.

Iedereen heeft natuurlijk dit probleem, ook professionals die hele dagen met de beurs bezig zijn weten niet alles en begrijpen sommige koersbewegingen niet. Afgaan op tips of adviezen van anderen draagt een risico met zich mee omdat u niet weet waar deze op gebaseerd zijn. Als u zelf tot een beslissing komt dan weet u op basis waarvan u uw geld in de markt steekt. Zit u verkeerd dan kunt u alleen uzelf de schuld geven. Door vervolgens uw fout te analyseren kunt u er van leren en vergroot u de kans dat u het een volgend keer wel goed doet. Als u tips krijgt onderzoek ze dan, vorm uw eigen mening voordat u beslist om er al dan niet iets mee te doen.

14. Analyseer altijd uw fouten.

Ik heb naast winsten vele verliezen gekend, waarbij ik achteraf toch geen fout maakte.

Er zijn zoveel zaken om op te letten dat je van jezelf nooit met zekerheid kunt zeggen dat je geen fout hebt gemaakt. Het gaat daarbij niet alleen om de inschatting van de koersbeweging, maar ook om andere factoren. Laat ik er een paar noemen. U heeft bijvoorbeeld misschien gemist dat er cijfers zouden komen waardoor u een positie aan heeft gehouden die u om risico te vermijden beter had kunnen sluiten. U heeft uw positie wellicht overnight aangehouden zonder rekening te houden met het risico op een gap de volgende ochtend. U heeft mogelijk geen rekening gehouden met externe factoren die verband houden met uw aankoop zoals bijvoorbeeld de olieprijs. Wie weet heeft u bijvoorbeeld aandelen in een ijsjesfabrikant of een brouwer gekocht zonder u te realiseren dat een slechte zomer tot tegenvallende resultaten kan leiden. Mogelijkerwijs heeft u slechts naar een grafiek in één timeframe gekeken en had u in grafieken over een korter of langer tijdsbestek meer kunnen zien. U ziet, er is zoveel om op te letten, je kunt je huiswerk nooit goed genoeg doen.

15. Houd uw transacties zorgvuldig bij.

Tuurlijk.

Het is voor u logisch, maar voor vele anderen niet. Het bijhouden van uw transacties is allereerst van belang omdat u ten allen tijde moet weten wat uw positie is en waar u op dient te letten. Het is daarnaast raadzaam om een logboek bij te houden. Schrijf voor uzelf op waarom u een bepaalde transactie doet en bewaar de grafieken van dat moment. Leg vast wat uw overwegingen waren. U kunt er dan later op terugkomen als u bestudeert wat er goed en wat er fout is gegaan. U weet dan waar uw sterke en zwakke punten liggen en kunt daar later gebruik van maken.

Naar boven