• U ziet dat we sinds de opwaartse uitbraak uit het dalend lange termijn trendkanaal FF' de stijging gematigd hebben voortgezet. We bewegen ons in de richting van de blauwe stippellijn, waar de eerste weerstand ligt, en de dikke blauwe neklijn B van het grote hoofd- en schouders patroon dat ik op deze plaats al vele malen beschreven heb. Op het eerste gezicht zou je dus zeggen dat we die lijnen zouden moeten kunnen bereiken.

• Ook aan de hand van de roze Fibonacci lijnen is een stijging waarschijnlijk aangezien we ons tussen het 23,6% niveau op 332 en het 38,2% niveau op 405 bevinden en normaalgesproken zou dat in ieder geval een stijging naar dat laatste punt betekenen.

• De divergentie die we onder de grafiek in beeld gebracht zien zou nog roet in het eten kunnen gaan gooien. Eigenlijk hoort de indicator (het MACD histogram) ter bevestiging van een stijging van de index eveneens steeds een hogere top te maken, maar dat is niet gebeurd. Er is een dalende lijn te tekenen langs de toppen van de indicator en dat is een waarschuwing voor een mogelijk naderende top, het kan zelfs betekenen dat we die al bereikt hebben. Op divergentie kun je echter niet handelen, het is zoals het woord zegt slechts een indicator en voordat we er wat mee doen zullen we bevestiging moeten zoeken. Die bevestiging is er in deze grafiek nog niet, we moeten uitgaan van een vervolg naar boven.

• Het is altijd wenselijk de zaak van zoveel mogelijk kanten te bekijken, daarom volg ik meer grafieken als alleen de eerste van deze pagina. Hierboven zien we de logaritmische grafiek (klik op het woord logaritmische en kies dan de letter L voor uitleg). Door de afwijkende schaalverdeling is er in deze grafiek nog geen sprake van het breken van de dalende trend, de index is nog steeds onder de dalende lijn G die langs de toppen getrokken is.

• We bevinden ons onder die dalende lijn in een stijgend kanaal I I ', laten we dat deel wat uitvergroten.

• Binnen het kanaal I I ' heb ik de lijn K getekend en deze lijn vormt samen met de lijn I een stijgende wig. Een stijgende wig is een bearish patroon en dat zou inhouden dat de index kan gaan dalen. Gezien het positieve plaatje in de lineaire grafiek is de kans op een opwaartse uitbraak ook nog aanwezig, de index moet hiervoor volgende week boven 366 sluiten. Sluit de index volgende week vrijdag onder 358 dan zou dat een neerwaartse uitbraak door lijn I zijn en dat zou de divergentie in de lineaire grafiek bevestigen. Laten we wat verder graven en in de daggrafiek speuren naar aanwijzingen.

• De daggrafiek geeft een gemengd beeld. Enerzijds is er de doorbraak door de neklijn van het omgekeerd hoofd- en schouders patroon eerder deze week waardoor we een koersdoel van 374 hebben berekend.

• Anderzijds is er de candle van vandaag waarvan het lichaam geheel binnen zijn voorganger valt, dat heet een bearish harami en het is een omkeerpatroon.

• Dan is er ook in deze grafiek divergentie. Het MACD histogram onder de grafiek is nog ver onder de rode stippellijn terwijl de indicator om de stijging te bevestigen eigenlijk een top boven de rode stippellijn zou moeten maken. Dit suggereert dat we dicht bij een top zijn, maar die zou ook nog wel bij lijn m" kunnen liggen. Ik twijfel wat aan de betrouwbaarheid van divergentie in het huidige beursklimaat, omdat de beurs regelmatig een schop naar boven krijgt zoals we de afgelopen week een aantal malen hebben kunnen constateren. We kunnen signalen die naar beneden wijzen niet zomaar vertrouwen en daarom wil ik uit deze divergentie en de bearish harami nog geen conclusie trekken. 

• De trend is onverminderd naar boven gericht zolang we boven lijn r zijn, die als we inzoomen op de uurgrafiek terug komt als lijn v.

• Het is zonneklaar dat we uit moeten gaan van een vervolg naar boven zolang we boven lijn v noteren. Daarbij negeer ik de divergentie in deze grafiek, want die vormt in de uurgrafiek tegenwoordig geen belemmering meer voor een stijging.

• De index daalt momenteel in de richting van de neklijn en zou op of boven die lijn steun moeten vinden. Die neklijn zien we ook weer terug als we afdalen naar de 15min grafiek.

• De stippellijn op 360,3 is deze neklijn, blijven we daarboven dan kan de daling gezien worden als de test van de opwaartse uitbraak en kan de lijn "promoveren" tot steunniveau. De index dient dan ook boven lijn i te blijven.

• De daling vindt plaats binnen het kanaal jj' dat even breed is als het voormalig kanaal hh' en een vergelijkbare hellingshoek heeft als dat kanaal, maar dan naar beneden gericht. Dit zorgt ervoor dat ik het kanaal niet de naam vlag mee kan geven, het had daarvoor smaller moeten zijn. Er bestaat dus een goede kans dat we te maken hebben met een trendkanaal dat ons verder naar beneden zou kunnen brengen dan de neklijn, maar dat is op dit moment speculeren. Laten we het op een kladpapiertje schrijven dat we op ons bureau leggen. We gaan tot het tegendeel bewezen is uit van een stijging, maar zien dat papiertje liggen als herinnering aan het feit dat het toch anders zou kunnen lopen.

Resumerend:  Tot nu toe wijzen de meeste factoren op een voortzetting, al is er heel ver weg een enkele beer op ons pad te zien. Ik denk daarbij aan de divergentie in de lineaire weekgrafiek, de stijgende wig in de logaritmische weekgrafiek en de bearish harami in de daggrafiek. Deze aanwijzingen zijn niet sterk genoeg om er al een conclusie aan te verbinden, we onthouden ze slechts terwijl we uitgaan van een voortzetting naar boven. Om dit te bewerkstelligen zal de index op zijn minst boven de neklijn in de daggrafiek en lijn v in de uurgrafiek moeten blijven en vervolgens in de 15min grafiek lijn j' moeten ontstijgen. Bulls, u weet wat u te doen staat.

En dan nog dit....  Deze week kwamen de heren Blair, Chirac en Schröder in Berlijn bijeen om de economische voortgang van Europa te bespreken. Zij bespraken met drieën, begeleid door een flink aantal ministers als bewijs dat het niet om een vrijblijvende bijeenkomst ging, de opzet van een economisch herstelprogramma voor Europa. Ik heb een voorstel voor hen: draai de grootschalige uitbreiding van de Europese Gemeenschap terug, want die zal ons door de grootte van de uitbreiding en de uitvoering midden in een recessie niets dan rampspoed brengen.

Op 1 mei 2004 zal de Europese Gemeenschap met 10 landen worden uitgebreid. Op de site van de Europese Unie staat hierover het volgende te lezen: "De toetreding van acht landen in Midden- en Oost-Europa en van Cyprus en Malta tot de Europese Unie op 1 mei 2004 is een historische gebeurtenis die een einde maakt aan eeuwen van verdeling. Een herenigd Europa betekent een sterker, democratisch en stabieler continent met een interne markt die economische voordelen biedt aan al zijn 450 miljoen burgers." Hieruit blijkt dat de uitbreiding met name een politieke zaak is, het maakt een eind aan de verdeling van Europa. Wat ik niet begrijp is waarom wij geen goede relatie en een stabiel continent zouden kunnen hebben zonder hen op te nemen in de Europese Unie. Laat ik het vergelijken met een kleinere gemeenschap, namelijk het plein waaraan ik woon. Ik kan met mijn buren een prima relatie hebben en de sfeer op het plein kan heel goed zijn, zonder dat dat wil zeggen dat ik alle buren daarvoor moet opnemen in mijn vriendenkring.

Over de economische voordelen schrijft men dit: "De economische gevolgen van de uitbreiding zullen aanzienlijk zijn omdat een grotere en meer geïntegreerde markt de economische groei voor zowel nieuwe als huidige lidstaten een impuls zal geven. De nieuwkomers staan klaar om te profiteren van investeringen door in West-Europa gevestigde bedrijven en van de toegang tot EU-financiering voor hun regionale en sociale ontwikkeling. De integratie van hun economieën met de rest van de EU is al gaande, aangezien handelsovereenkomsten, die vooruitlopend op het lidmaatschap zijn gesloten en worden toegepast, al vrijwel alle tarief- en quotabarrières op hun exporten naar huidige lidstaten hebben opgeschort."  De kern van dit verhaal zit in de zin die ik heb onderstreept. Om de analogie met het plein nog maar even voort te zetten vertaal ik het als volgt: Ik moet mijn buren niet alleen opnemen in mijn vriendenkring, maar ik moet hen er ook nog voor betalen. Ik moet hun vriendschap kopen ! Passen zij niet bij de andere mensen op het plein doordat zij minder inkomsten genieten en daardoor een lagere levensstandaard hebben dan is het mijn taak om geld op hun bankrekening te storten zodat zij zich in status aan kunnen passen aan de andere bewoners.

De economische gevolgen zullen inderdaad aanzienlijk zijn, zoals we hebben gezien aan de samenvoeging van Oost- en West-Duitsland. Tot op de dag van vandaag worstelt het grote Duitsland nog met de gevolgen van deze samenvoeging, de integratie van beide economieën verloopt bepaald niet vlekkeloos en is in de praktijk nog steeds niet afgerond. Wat Duitsland in het klein deed gaat Europa desondanks op 1 mei in het groot doen doordat het maar liefst 10 landen tegelijkertijd op gaat nemen die een met het voormalig Oost-Duitsland vergelijkbaar welvaartsniveau kennen. We kunnen alleen maar raden naar de economische gevolgen, maar mijn boerenverstand (daar is het weer) zegt me dat het tot een enorme financiële rampspoed kan gaan leiden. Het tijdstip dat gekozen is voor de uitbreiding speelt eveneens een rol in mijn bange vermoedens dat het mis gaat lopen. Europa zit momenteel midden in een diepe recessie en heeft absoluut geen geld om deze operatie te bekostigen.

Alsof men al wist wat ik ging schrijven lees ik op de site deze tekst: "De ervaring van eerdere uitbreidingen van de EU laat zien hoe goed het EU-integratieproces werkt. Maar grote veranderingen zijn vaak redenen tot bezorgdheid en deze uitbreiding vormt daarop geen uitzondering. Alleen al de omvang van de nieuwe Unie roept onder de burgers in de huidige en de nieuwe lidstaten vragen op over de gevolgen van de uitbreiding voor hun leven en baan". Men bagatelliseert de gevoelens die leven bij de Europese bevolking. Vergelijken we het weer met een naar verhouding kleinere gemeenschap, bijvoorbeeld de stad Rotterdam, dan zien we dat de uitbreiding van een stad met grote aantallen nieuwkomers allerlei problemen oproept, variërend van sociale tot financiële problemen. Het is te simpel om te stellen dat succes met kleinschalige integraties ook een garantie voor succes in een grootschalige integratie vormt.

De alinea die daarop volgt toont dat men geen idee heeft wat er leeft onder de bevolking: "In de huidige EU-lidstaten leefde de angst voor meer immigratie, een toestroom van goedkope arbeidskrachten en de gevolgen van lagere milieunormen. Mensen in de nieuwe lidstaten maakten zich zorgen om de vraag of de economie van hun land wel kon concurreren met die in de rest van de EU en of hun boeren zich wel staande zouden kunnen houden tussen boeren die al jaren van EU-subsidies profiteren." Men schrijft in de verleden tijd, alsof die angsten en zorgen niet meer zouden bestaan. Vraag het de man in de straat, u weet al wat u zult horen. Politici hebben hiervan geen benul of ontkennen het eenvoudig. Voor wat betreft de boeren in de nieuwe lidstaten kan ik toevoegen dat we hen genoeg zullen gaan betalen. De nieuwe lidstaten stelden in glasharde onderhandelingen hele scherpe eisen. We moeten er heel wat voor over hebben om ze bij onze vriendenkring te kunnen halen, om hun vriendschap te kopen. De toestroom van goedkope arbeidskrachten begint ondertussen al vorm te krijgen, er worden bijvoorbeeld in Polen speciale arbeidsbureaus opgericht die tot doel hebben werknemers naar Nederland uit te zenden. Op dit moment werken al vele duizenden Polen die in het bezit zijn van een Duits paspoort in ons land. In het bedrijfsleven zien we ondertussen een omgekeerde beweging, de werkgelegenheid in ons land neemt af doordat bedrijven hele vestigingen naar Oost-Europa verplaatsen.

Het is dus maar zeer de vraag of dit avontuur, een operatie zonder een precedent van dezelfde omvang, succesvol zal gaan verlopen. Het kan enorm negatieve gevolgen hebben voor onze economie. Onze Tweede Kamer heeft tot nog toe nauwelijks aandacht besteed aan de uitbreiding, men discussieerde langer over Mabel en Margarita dan over dit belangrijke onderwerp. Het wordt hoog tijd dat er alsnog over gesproken gaat worden in een poging de schade voor ons land zoveel mogelijk te beperken, laten we er als het doorgaat gezien ons begrotingstekort in ieder geval zo weinig mogelijk voor betalen. Nog beter zou het zijn om deze grootschalige gelijktijdige integratie te stoppen, onder het motto "Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald". Vergelijk het maar met het gebruik van een stoploss op de beurs, als grotere verliezen dreigen kun je beter je verlies nemen en je geld beter gebruiken. -Ad Nooten-