• Aan het eind van de week begin ik steevast met de weekgrafiek om allereerst het lange termijn beeld vast te stellen. In deze grafiek ziet u een klassiek toppatroon, namelijk een hoofd- en schouders formatie. Dit toppatroon bestaat uit een linkerschouder aangeven met de letter S, een hoofd met de letter H en een rechterschouder die ook is aangeven met de letter S. De lijn B noemen we de neklijn en die lijn speelt een belangrijke rol in de bepaling van het koersdoel. Om dat te bepalen meten we de hoogte van het hoofd, dat is het aantal punten tussen de neklijn die op 380 ligt en de top op 700. We trekken dit verschil van 320 punten vervolgens af van de neklijn en komen dan op een waarde van 60 punten uit. De belangrijkste voorwaarde waaraan de index moet blijven voldoen om dit doel te handhaven is dat we onder de lijn B blijven noteren. Dat volgen we dus voortdurend.

• Vanaf de top daalt de index binnen het kanaal FF'. We spreken dus over een dalende markt, in het engels noemen we het een bear market. Een beer probeert in het gevecht zijn tegenstander met zijn klauwen naar beneden te slaan, vandaar deze naam voor een dalende markt.

• Binnen die lange dalende trend bewegen we sinds maart naar boven. Dit deden we allereerst boven lijn H, maar toen die werd gebroken ontstond een driehoek waaruit we vorige week naar boven braken. Een driehoek treed vaak halverwege een beweging op, dat is een gegeven dat we kunnen gebruiken voor de bepaling van het koersdoel. Men meet dan de afstand tussen de bodem op 218 en het punt waarop de lijnen van de driehoek bij elkaar zouden komen dat ligt op 324. De uitkomst van 106 punten tellen we weer op bij 324 en het resultaat is dan een koersdoel oftewel richtpunt van 430. Het toont aan dat we de koersontwikkeling goed in de gaten moeten houden, want op dat niveau zou de index boven lijn B noteren en zou niet meer worden voldaan aan de belangrijke voorwaarde uit het eerste punt.

• Er is nog meer te zeggen over deze grafiek, maar daarvoor is het beter in te zoomen op het laatste deel.

• Dat laatste deel zien we hier. Het eerste dat opvalt is dat de candle van deze week een spinning top is, een candle met een klein lichaam. Dit kleine lichaam is ontstaan doordat opening en slot van deze week dicht bij elkaar lagen. Het geeft aan dat bulls en bears deze week aan elkaar gewaagd waren en daarmee het momentum van de stijging van vorige week verdwenen is.

• Het tweede dat opvalt is dat de candle geheel binnen zijn voorganger valt. Deze twee candles vormen samen een bearish harami en dat is in een weekgrafiek een betrouwbaar toppatroon. Voor alle duidelijkheid: de betrouwbaarheid van een patroon hangt onder meer samen met de grafiek waarin het patroon optreedt. Een bearish harami in een grafiek met een lang timeframe zoals een weekgrafiek is bijvoorbeeld veel betrouwbaarder dan hetzelfde patroon in een grafiek met een korter timeframe zoals een uurgrafiek. Ik ga om deze reden voor volgende week uit van een daling en ga hiervoor bevestiging zoeken. Verder zal ik de randvoorwaarden vaststellen waaraan de index moet blijven voldoen.

• Bevestiging vind ik in de divergentie in de weekgrafiek. Onder de grafiek ziet u een staafdiagram. Deze indicator, het MACD histogram, maakte begin september een top onder de rode stippellijn die dus lager was dan de vorige top. De index steeg op datzelfde moment wel verder. Dit verschijnsel heet divergentie, men zegt dan dat de indicator de koersstijging niet ondersteunt. Bij de candle van vorige week kwam de index zelfs nauwelijks meer boven het nulniveau, de divergentie is alleen maar sterker geworden. Dit is een teken dat we mogelijk een top hebben bereikt. Divergentie is in de daggrafiek de afgelopen maanden geen betrouwbare indicator gebleken, maar in de weekgrafiek was dat nog niet het geval. Ik ga er daarom vanuit dat het de bearish harami bevestigt.

• We hebben vorige week de belangrijke weerstand rond 345 bereikt, een aspect dat bij zou kunnen dragen aan het ontstaan van een top op dit niveau. We zien deze grens duidelijk in de daggrafiek.

• Op 345 is een dubbele top ontstaan, een patroon waarmee je alle kanten op kan. Het kan zowel de bovenkant vormen van een tijdelijke zijwaartse beweging als van een daling. Het zou dus aan kunnen sluiten bij mijn constatering dat we door de bearish harami waarschijnlijk te maken hebben met een top. 

• Er staat echter een patroon van hogere bodems dat suggereert dat een doorbraak van 345 slechts een kwestie van tijd zou zijn. Het ontstaan van hogere bodems toont dat beleggers steeds eerder instappen na dalingen, met andere woorden dat ze op steeds hogere niveaus winstkansen zien. Dit is een gegeven dat je niet zomaar mag negeren. Ook het koersdoel 362 dat ik al een hele tijd hanteer en de stijgende gemiddelden EMA50 en EMA200 kun je niet zomaar opzij zetten, ook die suggereren dat we verder zullen gaan stijgen. Het enige wat ik dus kan doen is een aantal voorwaarden vaststellen, dat doe ik aan de hand van de uurgrafiek en de 15min grafiek.

• Een van die voorwaarden halen we uit het hoofd- en schouders patroon dat zich aan het ontvouwen is in de uurgrafiek. De linkerschouder en het hoofd heb ik in de grafiek al aangegeven met de letters S en H, de rechterschouder wordt mogelijk op dit moment gevormd. Daarom staat er een vraagteken achter de letter S, want het patroon is nog niet afgerond en het is gevaarlijk om er nu al vanuit te gaan dat dat zal gebeuren. Het vormt echter wel de voorwaarde voor een daling, de index zal maandag onder de neklijn w moeten gaan zakken.

• Dat dit mogelijk is wordt ondersteund door de valse uitbraak uit de driehoek xx'. Zo'n valse uitbraak is vaak de voorbode voor een beweging de andere kant op, een daling is dus niet ondenkbaar. Die valse uitbraak is goed zichtbaar als we nog wat verder inzoomen.

• De lijnen k' en k in deze grafiek komen overeen met de lijnen x' en x in de uurgrafiek. We zien een uitbraak door lijn k' en twee candles later is de index al weer terug onder die lijn om vervolgens ook nog eens onder lijn k te komen. De index is daarna aan de onderkant van lijn k blijven plakken en zou die maandag los moeten laten.
• De candle met de lange streep boven het kleine lichaam die net na de uitbraak ontstond heeft een long upper shadow. Door de extreem lange streep boven het kleine lichaam is deze candle uitermate bearish voor de korte termijn, temeer dat hij optrad op een weerstandsniveau ter hoogte van de vorige top. De candle staat daarnaast ook nog eens los van zin voorganger, er is een klein gap tussen de candles te zien. Dat maakt deze candle een shooting star die een krachtig negatief korte termijn signaal afgeeft. De shooting star is ook nog bevestigd door de lange rode candle die erop volgde.
• Dan is er tenslotte nog het niveau waarop de shooting star ontstond, het 61,8% Fibonacci niveau. Volgens de Fibonacci theorie is de stijging hierdoor nog steeds een correctie op de voorgaande daling te noemen en kan de daling worden hervat. Een stijging boven deze grens zou daarentegen een 100% retracement naar 345 betekenen. We hebben er dus een voorwaarde bij.

Resumerend: De index gaat volgende week dalen, een andere conclusie kan ik uit het bovenstaande niet trekken. De bearish harami en de divergentie in de weekgrafiek maken dit namelijk waarschijnlijk. Gevoelsmatig ben ik er echter nog niet zo zeker van, dit heeft te maken met het feit dat toppatronen de afgelopen maanden niet erg betrouwbaar zijn gebleken. Ik schreef daar in mijn commentaar van gisteren al over. Ik heb daarom in bovenstaande analyse bewust gezocht naar de voorwaarden waaraan de koersontwikkeling volgende week moet gaan voldoen. Mijn scenario vervalt als de index erin slaagt alsnog boven het 61,8% niveau rond 341 in de 15min grafiek te komen, noem dat maar een ontbindende voorwaarde. Om mijn scenario wel uit te laten komen zal de index twee stappen moeten nemen. Allereerst zal de index in de 15min grafiek moeten beginnen met een lagere bodem door onder 337 te komen en vervolgens zullen we maandag onder de lijn w op 334 in de uurgrafiek moeten dalen. Het eerste koersdoel zou dan rond 327 komen te liggen, het 61,8% Fibonacci niveau in de uurgrafiek. Het slot in de US zal ons vanavond al een eerste indicatie geven over de waarschijnlijkheid van dit scenario. Op dit moment (19.30u) zijn de beurzen daar nog onveranderd, het blijft dus afwachten. Rest me u een prettig weekend te wensen, ik hoop u maandag weer gezond en wel als bezoeker te mogen begroeten. -Ad-