• Ik zal u niet iedere week vermoeien met het hoofd- en schouders patroon waarvan u in deze grafiek het laatste deel ziet, ik heb dat vorige week al uitgebreid gedaan en u kunt dat in de historie nog nalezen. Waar ik wel op in wil gaan is de lijn G die in de logaritmische weekgrafiek langs de toppen van het patroon loopt. We hebben die lijn deze week precies aangetikt en zijn er bij het sluiten van de week onder gebleven. Dat is een belangrijke constatering, de dalende lange termijn trend in deze weekgrafiek is dus onaangetast. Dit houdt in dat we ernstig rekening moeten houden met een voortzetting van de daling, onder de conditie althans dat de index ook de komende weken onder die lijn zal blijven. De lijn ligt de aanstaande week rond 338.

• In de lineaire grafiek is de lijn langs de toppen, lijn F', al vorig jaar gebroken en sindsdien bevinden we ons in het dalend kanaal nn'. Het leek deze week van een uitbraak uit dit kanaal gekomen doordat de index zich boven lijn n' bewoog. Doordat de index echter met het lichaam van de candle onder de lijn n' is gesloten is er geen sprake van een uitbraak, de index is binnen het kanaal gebleven. Hierdoor bestaat de kans dat we zullen gaan dalen in de richting van de onderkant.

• De candle van deze week draagt daar door zijn vorm ook aan bij, het is namelijk een inverted hammer. Dat de candle met de shadow -het verticale lijntje boven het lichaam- door de lijn n' heen prikt is te zien als een bevestiging van de weerstand die deze lijn biedt.

• We zullen volgende week gezien de voorgaande sterke trend naar boven moeten confirmeren dat de index daadwerkelijk gaat dalen, dat spreekt voor zich. Het beeld van dit moment is er echter een van een mogelijke top.

• Dit beeld wordt in de daggrafiek versterkt doordat er een toppatroon is gevormd. De laatste drie candles vormen samen een evening star. Het is niet precies de vorm die u in theorieboeken terug zult vinden, maar daar moet u bij het gebruik van candles doorheen kijken. De essentie is dat er een overgang zichtbaar is van een markt die gedomineerd wordt door kopers -eerste en voorafgaande groene candles- via een dag van twijfel -de middelste candle in de star positie- naar een dag waarop de verkopers het gezien de rode candle voor het zeggen hadden. Het patroon heeft in zeer veel gevallen een daling tot gevolg, daarom ga ik daar ook deze keer van uit.

• De uitbraak uit het kanaal nn' is door deze beweging een valse uitbraak geworden. Een valse uitbraak is vaak een voorbode van een beweging tegengesteld aan de uitbraak, in dit geval zou dat een daling zijn. Hier pas een nuancering. Ik had de lijn n' natuurlijk wat hoger kunnen tekenen door de lijn exact door de top in april te tekenen en de top van begin juli niet mee te nemen, ik heb dat hieronder gedaan.

• De bovenkant van het kanaal, hier voor het onderscheid niet n' maar n" genoemd, zou bij deze tekenwijze nog niet gebroken zijn. Ik koos er destijds voor de lijn n' te gebruiken omdat ik de top in de maand juli een essentiële top vond omdat die aan het eind van een belangrijke trend lag. Ik wilde die top daarom bij het tekenen van de bovenkant van het kanaal meenemen door de lijn n' er doorheen te laten lopen. Na de top van deze week is goed te zien dat de lijn n" wellicht beter was geweest. Lijn n' liep ook in de weekgrafiek echter zo mooi door alle toppen, dat ik het als de situatie zich opnieuw zou voordoen niet anders zou doen.

• In de daggrafiek wil ik tot slot nog ingaan op de divergentie die in de indicator onder de grafiek te zien is. Deze indicator, het MACD histogram dat is afgeleid van het MACD wat staat voor Moving Average Convergence Divergence- bereikte de rode stippellijn die ik door de vorige top trok niet en dat was de aankondiging van een mogelijke top. We mogen de evening star zien als de bevestiging van dit scenario.

• In de uurgrafiek is de situatie zo duidelijk nog niet. Hier is de beweging van de afgelopen tijd als een zijwaartse beweging tussen grofweg 335 en 338,7 te zien. U merkt dat iedere grafiek een eigen licht op de zaak werpt, daarom is het ook zo belangrijk om ze allemaal in de analyse mee te nemen. De daling van vanmiddag werd gestopt rond het 23,6% Fibonacci niveau. Dit is een niveau dat meestal geen rol speelt omdat we in de meeste gevallen een beweging van 38,2%, 50% of 61,8% zien. Het is echter wel een potentiële steun en dat houdt in dat er nog een kans is dat we maandag omhoog gaan. 

• Dat zou bijvoorbeeld kunnen gebeuren als de Amerikaanse beurzen vanavond weer een herstel laat zien, dat zou bepaald niet de eerste keer zijn. Zojuist gingen alle (!) Amerikaanse indices om exact 18.59u gezamenlijk naar boven en dat is zo langzamerhand een bekende strategie aan het worden. Er is veel geld voor nodig om dit tot stand te brengen, de kopers zijn vast niet de eerste de beste als zij echt álles precies tegelijkertijd naar boven kunnen duwen. Of de strategie ook vandaag succesvol is zullen we moeten afwachten.

• We hebben geconstateerd dat de steun rond 335 van belang is, we gaan in de 15min grafiek zien waar die precies ligt.

• We hebben het dan over de stippellijn op 334,2. De index heeft al eerder steun gevonden op dit niveau en het zal maandag dus een rol spelen. 

• Komen we eronder dan gaan we een poging doen het gap tussen 331 en 332,5 te sluiten. Wilt u nog eens kijken waar het ligt dan kunt u het in de uurgrafiek zien tussen het 50% en 38,2% Fibonacci niveau. Het is zowel vanuit de Fibonacci theorie die stelt dat de kans op een beweging naar 38,2% of 50% groot is als vanuit de theorie dat een gap vrijwel altijd gesloten wordt aannemelijk dat we maandag de daling in deze richting vervolgen.

• Het gap waarmee we gisteren openden kan achteraf een exhaustion gap genoemd worden, we zien dat aan het feit dat het snel gesloten werd waarna het de index niet lukte verder te stijgen. Dit markeert over het algemeen het eind van de stijging.

• Ook de lagere top die rond 336,7 is ontstaan geeft aan dat een daling op technische gronden waarschijnlijk is. Technische gronden overigens die de laatste tijd nogal eens geschonden worden, er gaan veel verkoopsignalen verloren doordat de markt er met koopacties op reageert.

Resumerend:  

Het meest belangrijke gegeven van deze week is dat de index onder de lijn G is gebleven die in de logaritmische grafiek langs de toppen loopt, de dalende lange termijn trend is intact gebleven. De lijn G ligt volgende week rond 338, we moeten zolang de index onder dat punt blijft uitgaan van een vervolg naar beneden. De index heeft deze week niet alleen de lijn G aangetikt, maar heeft ook geprobeerd uit het kanaal nn' in de weekgrafiek te breken. Deze poging is mislukt en er is daarbij een inverted hammer ontstaan die de weerstand op dit punt bevestigt. In de daggrafiek is tegelijkertijd een toppatroon ontstaan, namelijk een evening star. Dit toppatroon had zich eerder al in de vorm van divergentie aangekondigd. In de uurgrafiek zien we dat we weliswaar op het 23,6% Fibonacci niveau een potentiële steun hebben bereikt, maar dat een vervolg naar een ander Fibonacci niveau eigenlijk logischer is. De 15min grafiek toont ons tenslotte een exhaustion gap dat aan het eind van een stijging optreedt en daar bovenop een lagere top en een gap tussen 331 en 332,5 dat nog gesloten moet worden. Ik weet niet hoe het u vergaat als u dit rijtje technische punten ziet, maar voor mij wijst het allemaal in dezelfde richting, namelijk naar beneden.

En dan nog dit.... 

Lezers vragen me wel eens hoe groot de stoploss moet zijn die je bij het aangaan van een transactie kunt gebruiken. Daar is geen standaard antwoord op te geven, het hangt van een aantal factoren af. Je kunt een percentage gebruiken, hoe hoog je dat percentage neemt zal voor iedereen anders zijn en hangt van het risico af dat je bereid bent te nemen. Verder kun je ook overwegen de stoploss in onzekere tijden -zoals nu- dichterbij te leggen. Het nadeel is dat je vlugger uit de markt moet als je verkeerd zit, je wordt zoals dat heet sneller 'uitgestopt'. Het is in een wisselvallige markt naar mijn mening verstandig een strakke stoploss te hanteren, dat wil zeggen dat je hem niet al te ver van het instappunt legt. Een alternatief dat ik zelf in plaats van een percentage liever gebruik is het bepalen van het stoploss niveau aan de hand van patronen, steun- of weerstandsniveaus of Fibonacci niveaus. Er is altijd wel een punt te vinden dat als het gepasseerd wordt het technische 'bewijs' zou vormen dat u verkeerd zit. Een net doorbroken lijn leent zich daarvoor, een steun die in weerstand verandert of omgekeerd is bruikbaar, maar u kunt ook denken aan een 61,8% Fibonacci niveau van de laatste kleine beweging in de 15min grafiek. Een combinatie van meerdere technische elementen is nog beter. U kunt uw stoploss vervolgens het beste net achter het gekozen punt leggen, niet precies erop want dan loopt u kans bij een kleine beweging over het punt heen al meteen uit de markt te moeten. Dit soort kleine bewegingen zijn vaak maar tijdelijk, het zou zonde zijn om daar slachtoffer van te worden. Zo zou u maandag als u in het bezit bent van puts uw stoploss bijvoorbeeld op 337,3 kunnen leggen, net iets boven de laatste top in de 15min grafiek. Vindt u het niet erg om meer risico te lopen dan zou u rekening houdend met de lijn G op 338 en de recente top rond 338,7 een stoploss op 339 kunnen hanteren, dat is eigenlijk nog beter omdat de lijn G de lange dalende trend is. Het meest belangrijk is het consequent toepassen van een stoploss, dat is vooral een mentale kwestie en met name in een markt als die van de laatste weken waarin heel veel signalen, met name verkoopsignalen, verloren gaan zeer belangrijk. -Ad-

Naar boven