• De AEX-index heeft het beursjaar 2007 afgesloten op een stand van 515,77, wat ten opzichte van de slotstand 495,34 van vorig jaar neerkomt op een jaarwinst van 4,1%. Het lijkt hiermee een redelijk beursjaar geweest te zijn, het zal althans door een deel van de financiële markt als zodanig worden gepresenteerd. De waarheid is echter anders. Op 19 december jongstleden stonden we gedurende de dag namelijk nog op een stand van 499, dus slechts 1% boven het slot van 2006. De aandelenmarkt heeft er in een paar beursdagen rond de feestdagen dankzij de dunne handel nog snel zestien punten op weten te leggen en heeft het jaar op deze manier op de valreep wat meer aanzien gegeven. Ter relativering van dit resultaat wil ik verder nog opmerken dat we vorige maand nog een laagste stand van 480,9 kenden. Er is voorwaar dus geen reden om over een bevredigend beursjaar te spreken.

• De lange termijn stijgende trend is echter wel in stand gebleven. Ik tekende vorige maand het trendkanaal n-n', de candle van deze maand bevindt zich boven de onderkant ervan en de lange opgaande trend is dus intact.

• Het jaarresultaat is de laatste paar beursdagen van het jaar zoals u in de daggrafiek ziet nog wat opgepoetst, waardoor rond 499 een hogere bodem is ontstaan. Kijken we sec naar deze bodem dan zouden we tot de conclusie kunnen komen dat de aandelenmarkt aangaande de toekomst gezien die hogere bodem optimistisch gestemd is.

• Dat is me echter wat te gemakkelijk. Het is bij lage volumes zoals die rond de feestdagen veel eenvoudiger een beursindex naar boven te krijgen dan in normale omstandigheden en de vraag is dan ook gerechtvaardigd wat deze stijging waard is. Dat zal deze en volgende week moeten blijken, de eerste beursweken van het nieuwe jaar. Ik houd in eerste instantie rekening met een daling, dit omdat er nog een gap te sluiten is. Op 21 december ontstond er door een sprong naar boven namelijk ruimte tussen de candles, wat een gap genoemd wordt. De ervaring leert dat een index later veelal terugkeert naar de onderzijde van de overgeslagen ruimte, wat hier in een daling naar 508,3 zou resulteren. We noemen dit het sluiten van het gap. Daar moet dan uit de al dan niet aanwezige steun blijken wat de stijging van de laatste vijf beursdagen van het jaar werkelijk waard was.

• Zou de beursgraadmeter boven 519,1 komen waar deze week een top ontstond dan zou me dat dwingen daar een vraagteken bij te plaatsen, dat zou namelijk op een poging wijzen het gap open te laten en verder te stijgen. Bij een beweging boven de decembertop rond 521,5 zou er helemaal een streep kunnen door het sluiten van het gap.

• De lijnen van de Bollinger Bands in de tweede daggrafiek van deze pagina beginnen voorzichtig te stijgen, wat weergeeft dat de aandelenmarkt bij de huidige stand van zaken naar een opwaartse voortzetting neigt. Dit past bij de hogere bodem die eerder deze maand is ontstaan. Stijgt de AEX index aanstaande woensdag verder dan krijgt de stijgende trend in deze indicator werkelijk vorm en dat zou dan in een opwaartse voortzetting kunnen uitmonden.

• Waar we in verband met een mogelijke voortzetting naar boven het allereerst op kunnen letten is de stippellijn rond 517 in de uurgrafiek. Weten we door die lijn te stijgen dan gaan we naar de ook al bij de daggrafiek genoemde waarde 519,1 die we dan kunnen gaan proberen te passeren. Succes bij zo'n eventuele poging die grens te nemen zou resulteren in een stijging naar 521,5 waar op 12 december jongstleden een top ontstond.

• Het ligt eigenlijk meer voor de hand dat we naar beneden gaan. Tussen de zwarte stippellijnen ziet u het gap dat op 21 december ontstond, een gap dat sindsdien open bleef. Dat zou feitelijk nog gesloten moeten worden, waarvoor een daling naar 508,3 of lager benodigd is. Daar kunnen we alleen maar naar toe als we onder de stippellijn op 514 komen, dat is dus naast die op 517 de tweede lijn om aanstaande woensdag op de eerste beursdag van het nieuwe jaar op te letten.

• De onderkant van het gap rond 508,3 zou na het sluiten ervan eventueel steun kunnen vormen en de index weer doen stijgen.

• Vandaag was het duidelijk de bedoeling van het deel van de aandelenmarkt dat nog actief was om de index niet te laten dalen, maar instappen durfde men nu ook weer niet. Dat blijkt wel uit de laatste vier candles waarvan de eerste twee een reparatie van de daarvoor liggende kleine daling inhielden, maar de laatste candles toonden dat beleggers toch terughoudend waren in die zin dat zij niet door durfden te drukken naar boven. Het hield ons middenin het gebied 514 - 517 waarmee de aandelenbeurs voor de korte termijn formeel zowel de optie van een stijging als die van een daling open gehouden heeft. Welke keuze de markt aanstaande woensdag maakt zal blijken uit het verloop ten opzichte van de genoemde grenzen.

Resumerend:

Optimisten of diegenen die in wat voor opzicht dan ook baat hebben bij het positief presenteren van het beursjaar 2007 zullen na de jaarwinst van 4,1% wellicht de behoefte voelen om te spreken over een bevredigend jaar voor aandelen, dat zou echter bezijden de waarheid zijn. De waarheid is immers dat het een uiterst grillig beursjaar was, waarin we in november nog vijftien punten onder het slot van vorig jaar stonden en de winst kort voor de Kerstdagen nog beperkt was gebleven tot 1%. Dat het eindresultaat vervolgens bij dunne handel nog snel met zestien punten opgepoetst werd is niet echt reden om over een bevredigend jaar te spreken. De stijgende lange termijn trend bleef zoals we in de maandgrafiek zagen echter wel gehandhaafd en de hogere bodem geeft technisch net als de Bollinger Bands ruimte voor een verdere stijging. Die stijging krijgt vorm zodra we boven 517 komen, dat zou ons namelijk naar 519,1 brengen en na een succesvolle poging die grens te doorbreken eventueel naar 521,5 waar vorige maand een top ontstond. Toch houd ik voor de korte termijn nog altijd rekening met een daling, we hebben tussen 508,3 en 510,4 namelijk nog een gap te sluiten. Komen we onder 514 dan gaan we via de bovenkant ervan op 510,4 daadwerkelijk naar 508,3. Daar moet dan duidelijk worden of er voldoende steun ligt om wederom naar boven te gaan of onvoldoende waardoor de graadmeter nog verder naar beneden gaat.

En dan nog dit...

Een belangrijk deel van de winsten op de Europese en Amerikaanse beurzen van de laatste jaren kan verklaard worden uit een speculatieve geldstroom van Japan naar deze markten. De rente in Japan is al vele jaren extreem laag, wat het interessant maakt om yens te lenen en deze om te zetten in dollars of euro's, om dit geld vervolgens in Europese of Amerikaanse derivaten te gaan beleggen. Dit proces heet de carry-trade. Deze naam is een samenstelling van de Engelse woorden carry en trade, waarmee respectievelijk het meenemen van geld uit Japan naar elders en het handelen met dat geld wordt bedoeld. Het hoeft geen betoog dat de handel in opties en futures hiermee een extra sterk speculatief element heeft gekregen. Er wordt namelijk niet belegd omdat men vertrouwen heeft in onze economie, maar er blijft belegd worden zolang het financieel interessant is om van het renteverschil gebruik te maken. Daar het beleggen door de keuze voor derivaten een forse hefboomwerking kent is de carry-trade van grote invloed op ons koersverloop. Zou de carry-trade om wat voor reden dan ook minder winstgevend worden en zouden speculanten gedwongen worden deze posities terug te draaien dan zou dat een sterk negatieve invloed op ons koersverloop hebben, alle reden dus om dit goed in de gaten te houden. Daar er bij toepassing van dit fenomeen yens verkocht en euro's gekocht worden leent de grafiek van de euro ten opzichte van de yen zich hiervoor uitermate goed, zou zich een omgekeerde geldstroom van Europa naar Japan voor gaan doen dan zie je dit namelijk onmiddellijk in deze grafiek terug.

• Van die omgekeerde geldstroom is nog niets te zien, de euro bevindt zich ten opzichte van de Japanse munt namelijk nog altijd in een stijgende trend. Hoewel er in oktober rond ¥ 167,18 een lagere top ontstond die op een mogelijke omslag wees ontstond recent rond ¥ 159,85 een duidelijke bodem van waaruit nu een aanval op die oktobertop is geopend. Dit geeft ons de komende tijd twee afgetekende grenzen om op te letten, de genoemde waardes ¥ 167,18 en ¥ 159,85. Om met de laatste grens te beginnen, zou de euro daaronder komen dan moeten we ons zorgen gaan maken omtrent het terugdraaien van carry-trades. 
• Er zou op een zeker moment ook, net zoals dat zich naar boven heeft voorgedaan, een zichzelf versterkend effect op kunnen treden. Een afzwakkende euro zou de winsten van nog lopende carry-trades namelijk verminderen, wat speculanten zou kunnen nopen tot het afsluiten van die lopende transacties. 
• Een stijging boven ¥ 167,18 daarentegen zou een aanval op de top rond ¥ 168,74 betekenen. Het hoeft daarbij geen betoog dat een eventuele doorbraak van die laatste grens een verdere stijging van de euro ten opzichte van de yen zou inhouden en een voortzetting van de carry-trades met de bijbehorende positieve invloed op onze beurs. 
• Dit zijn de grenzen waarmee we voor wat de yen betreft naar het nieuwe beursjaar gaan. Ik wens u een genoeglijke jaarwisseling en spreek de wens uit dat u en de uwen een goed 2008 tegemoet gaan. -Ad Nooten-

Naar boven          Overzicht van eerder in En dan nog dit... besproken onderwerpen