• Een maand geleden besprak ik de maandgrafiek en constateerde toen dat de AEX index teruggekeerd was binnen het lange termijn trendkanaal e-g. De eerdere uitbraak naar boven uit het kanaal was hiermee een valse uitbraak geworden, waarop ik stelde dat we uit zouden moeten gaan kijken voor een daling naar de onderkant van het kanaal. Theoretisch zou er na een valse uitbraak zelfs kans zijn op een beweging onder het kanaal. We hebben inderdaad een daling naar die onderzijde ingezet, maar hebben die deze maand niet bereikt. Dit werd veroorzaakt door ingrijpen van de FED, die op 17 augustus de in problemen geraakte kredietmarkt te hulp schoot met een verlaging van de discount rate. Dat ingrijpen vormde het startpunt van een herstelbeweging die ertoe heeft geleid dat de beursindex deze maand uiteindelijk slechts een verlies van 2,1% heeft geleden, een verlies dat op het laagste punt nog 10,2% bedroeg. De beurs is dus sterk teruggekomen.

• Er is doordat de opening en het slot van deze maand dicht bij elkaar lagen een candle met een klein lichaam gevormd, een lichaam dat vrij ver bovenaan de candle ligt. Dit type candle heet een hammer en wijst op steun. De candle is overigens een grensgeval en zou ook doji genoemd kunnen worden, in dit geval dan een doji met een zogenaamde long lower shadow. Dat laatste wijst eveneens op steun en het komt dus op hetzelfde neer.

• De conclusie is dat de markt een sterk herstel heeft laten zien waarmee de beursindex met gemak in de lange termijn stijgende trend gebleven is. We moeten op grond hiervan uitgaan van een voortzetting naar boven.

• De weekgrafiek voegt aan het voorgaande niet veel meer toe, we zien alleen het koersverloop wat nauwkeuriger. Wat blijkt is dat het proces van hogere toppen en hogere bodems waaruit de stijgende trend is opgebouwd gehandhaafd gebleven is. Wat ons de komende maanden te doen staat is controleren dat de volgende stap die in dit proces past wordt gemaakt, dat is de vorming van een hogere top boven die op 564.

• Die vorige top op 564 kan zoals we in de daggrafiek zien echter pas bereikt worden als de beursbarometer het 61,8% Fibonacci niveau rond 532 van de daling 564 - 479,5 weet te passeren. Het 61,8% niveau is een cruciaal niveau in die zin dat het een koerspeil is waar de huidige stijging theoretisch nog beëindigd zou kunnen worden. Deze stijging kan namelijk gezien worden als een correctie op de voorgaande daling en iedere correctie kan zoals we uit de Fibonacci methode weten op het 61,8% niveau stoppen. We kunnen dientengevolge pas van een voortzetting naar 564 uitgaan als de grens 532 uitgenomen is.

• Dat neemt natuurlijk niet weg dat de beurs op dit moment onderweg is naar boven, waarbij dus ook de kans bestaat dat we gewoon door het 61,8% niveau rond 532 heen breken. Dan moeten we echter eerst door het 50daags exponentieel gemiddelde (EMA50) heen waar we met de candle van vandaag tegenaan liggen. Deze dalende stippellijn zou nog weerstand kunnen vormen, we moeten daarom eerst afwachten wat onze marktindex maandag doet voordat we 532 als volgend richtpunt kunnen gaan gebruiken. Dat is pas bij een stijging boven de candle van vandaag, dus bij een stijging boven 525,3 het geval. Zolang die stijging er niet staat kan het gemiddelde de stijging nog blokkeren.

• In de daggrafiek met Bollinger Bands ligt de eerstvolgende weerstand een stukje hoger, dat is namelijk de bovenste lijn van deze indicator. Het is lastig om precies aan te geven waar deze weerstand bij een stijging zou liggen omdat die lijn dan door die stijging wat hoger zou komen te liggen, maar het zal ongeveer rond 532 zijn. Dat is een interessante waarde, het valt namelijk samen met het 61,8% niveau in de vorige grafiek. Het toekomstig verloop staat of valt dus met de ontwikkeling ten opzichte van de waarde 532.

• We hebben vandaag door de doorbraak door weerstand rond 521,2 in elk geval een belangrijke stap in de richting van die waarde gezet. De stippellijn op dat niveau vormde aan het eind van de middag ook nog steun, op grond waarvan we maandag verder zouden kunnen stijgen.

• Er is echter nog een complicatie, dat is de ruimte die vandaag tussen de candles van gisteren en die van vandaag is ontstaan. Laten we dat in de kwartiergrafiek hieronder nader bestuderen.

• We sloegen vanmorgen bij opening een stuk koersgebied over, er werd zoals dat heet een gap gevormd. De leer zegt dat een gap meestal gesloten wordt, maar het koersverloop heeft vandaag niet beantwoord aan deze theorie. De index is wel gedaald, maar heeft daarbij het hoogste punt van gisteren rond 518,8 niet bereikt. Er bleef daardoor ruimte tussen de candles van vandaag en die van gisteren, ik heb die ruimte zoals gewoonlijk aangegeven met zwarte stippellijnen. We moeten in onze overwegingen de mogelijkheid van een daling naar 518,8 meenemen waarmee het gap alsnog gesloten wordt.

• Daartoe let ik maandag in eerste aanleg op de stippellijn rond 521,2. Komen we onder die lijn dan keren we terug naar 518,8, waar dan eventueel steun gevonden zou kunnen worden. Bij de onderkant van een gap naar boven moet je in principe altijd uitgaan van steun, veroorzaakt door beleggers die de eerste stijging misten en van de daling gebruik maken om alsnog in te stappen voor een stijging.

• Zou de onderkant van het gap dan geen steun bieden dan zou dat negatief zijn, maar de opwaartse tendens nog niet hoeven te verbreken. Zolang de AEX-index namelijk boven lijn o blijft is de geneigdheid tot stijgen nog het grootst.

• Blijven we maandag boven 521,2 dan kunnen we verder naar boven. Brengt ons dat boven de top van vandaag rond 525,3 dan zetten we onze reis voort naar het besproken 61,8% Fibonacci niveau 532 in de daggrafiek.

Resumerend:

De maandgrafiek spreekt duidelijke taal, de stijgende lange termijn trend is deze maand gehandhaafd gebleven. De manier waarop de beurs ten opzichte van de vorige maand wist te herstellen van een verlies van 10,2% naar een daling van slechts 2,1% is bovendien zonder meer indrukwekkend te noemen. Op grond van de maandgrafiek is de veronderstelling van een zich naar boven voortzettende trend gerechtvaardigd. Zoals we in de daggrafiek zagen moeten we daarvoor echter wel boven het 61,8% Fibonacci niveau rond 532 komen, dat is een cruciaal niveau voor het koersverloop op de lange termijn. Er kan zich daar theoretisch immers nog een top vormen waarmee het proces van hogere toppen en hogere bodems in de weekgrafiek verbroken zou worden en de opwaartse trend gevaar zou kunnen gaan lopen. U begrijpt dat ik het koersverloop ten opzichte van de grens 532 de komende tijd met argusogen ga volgen. Eerst echter moeten we gaan kijken of het de AEX lukt om boven het 50daags exponentieel gemiddelde in de daggrafiek te komen, dus boven de candle van vandaag waarvan het hoogste punt op 525,3 ligt. Een stijging boven 525,3 zou in een beweging naar 532 resulteren, waardoor er spannende tijden aan zouden breken. Er is echter nog kans op een daling. Het 50daags gemiddelde zou namelijk de stijging tegen kunnen houden, bovendien is er vandaag een gap ontstaan dat de beursindex nog zou kunnen gaan sluiten. Maandag let ik daartoe op de stippellijn rond 521,2 in de kwartiergrafiek. Komen we daaronder dan gaan we terug naar 518,8 om het gap te sluiten, daar zouden we steun kunnen vinden. Doen we dat laatste niet dan kan lijn o de daling nog opvangen. Blijven we maandag evenwel boven 521,2 en rekenen we af met de top van vandaag rond 525,3 dan gaan we zoals gezegd door naar 532.

En dan nog dit...

De carry-trade van Japan naar andere delen van de wereld heeft de laatste jaren zoals u waarschijnlijk weet in sterke mate bijgedragen aan de stijging van de Westerse beurzen. Laat ik voor diegenen die het begrip niet kennen uitleggen wat ermee wordt bedoeld. Speculanten, met name hedge fondsen, hebben de laatste jaren vanwege de lage rente in Japan massaal geld geleend aldaar. Zij hebben dat geld onder andere meegenomen naar Europa (carry), hebben het omgewisseld in euro's en zijn er vervolgens hier mee gaan handelen (trade). De euro is hierdoor jarenlang gestegen ten opzichte van de yen, er werden immers yens verkocht en euro's gekocht. Bij de recente daling van de aandelenbeurzen is een deel van deze transacties teruggedraaid, wat een geldstroom in de andere richting veroorzaakte. De euro daalde hierdoor ten opzichte van de yen weer in waarde. De grafiek van de euro in relatie tot de yen vormt hierdoor een uitstekende indicatie van de stand van zaken met betrekking tot die carry-trades, je ziet er precies aan of deze speculatieve techniek wordt toegepast of teruggedraaid. Dit maakt het met name in onzekere tijden van belang om met enige regelmaat naar de verhouding tussen euro en yen te kijken, iets dat ik vandaag dan ook weer doe.

• Het herstel van de aandelenmarkten heeft zijn weerslag gevonden in een stijging van de euro, wat tot de conclusie leidt dat speculanten nieuwe carry-trades zijn aangegaan. Dat zal ook een deel van de snelheid verklaren waarmee we hersteld zijn, net zoals het terugdraaien van carry-trades bijdroeg aan de snelheid waarmee we eerder deze maand met de index van onze aandelenmarkt daalden. U ziet dat de euro momenteel oploopt in de richting van potentiële weerstand rond 159,45 yen, verder ligt er nog mogelijke weerstand rond 162 yen. Dat zijn voor de komende tijd waardes om in de gaten te houden, er kan op die niveaus eventueel namelijk een top ontstaan. Topvorming zou een aanwijzing zijn voor vermindering van het volume aan carry-trades. Op dit moment staat er nog geen duidelijke top en hebben we een dergelijke indicatie dus niet. -Ad Nooten-

Naar boven          Overzicht van eerder in En dan nog dit... besproken onderwerpen