• Het is vrijdagavond en dus begin ik met de weekgrafiek waarin vandaag immers weer een candle is afgerond. Het is dit keer een groene candle, waaruit blijkt dat de beurs deze week tot winst wist te komen. De vraag is uiteraard of dit het negatieve beeld verandert dat ik vorige week vrijdag met behulp van twee weekgrafieken schetste. In de eerste grafiek besprak ik die dag de vlag en het mogelijke gevolg hiervan, namelijk een daling naar ongeveer 85 punten. Ik voegde er vervolgens een tweede grafiek aan toe waarin ik niet een vlag, maar een driehoek tekende. Daar werd het beeld niet veel beter op, want ook dat voortzettingspatroon gaf een doel van om en nabij 85 punten. U ziet deze driehoek in bovenstaande grafiek met lichtgrijze lijnen ingetekend. Nu moet ik daarbij ter relativering stellen dat de afronding van een patroon nog geen zekerheid geeft dat het doel van het patroon daadwerkelijk bereikt wordt. Dat zullen we onderweg naar beneden moeten verifiëren. De ene groene candle die er tot dusverre staat vormt echter nog geen aanleiding tot optimisme. Zo zijn we bijvoorbeeld onder de stippellijn gebleven die rond 217,8 loopt, een stippellijn door de bodem uit maart 2003. Oude steun kan nieuwe weerstand worden, zo zegt een oude beurswijsheid afkomstig uit de technische analyse. Wil het beeld verbeteren dan zal de AEX toch op zijn minst deze weerstand moeten gaan nemen.

• Dat die weerstand genomen gaat worden is als ik op de candle van vandaag af ga echter geen vanzelfsprekende zaak. Het is een zogenaamde counterattack line. De opening lag een stuk boven het slot van gisteren, het slot van vandaag echter week daar nauwelijks van af. De markt wist dus niet voort te bouwen op de opening, maar verloor alle winst. Dit is geen teken van kracht en een signaal voor een mogelijke top. Het is wel raadzaam om te wachten op bevestiging, zoals dat bij candlestick patronen gewoon is. Die bevestiging is er als er aanstaande maandag een daling volgt.

• Een beweging omlaag zou het beste aansluiten bij het patroon dat op 23 februari jongstleden werd afgerond, namelijk een hoofd en schouders patroon. De schouders zijn aangegeven met de hoofdletter S, het hoofd met de hoofdletter H. De neklijn ligt rond 227,5 en het patroon heeft gebaseerd op de hoogte van het hoofd een koersdoel van 185 punten.

• Komt het aanstaande maandag van een stijging dan past dat niet bij de counterattack line, die daardoor dan zijn waarde verliest. Op de weg naar boven vinden we dan het belangrijkste potentiële weerstandsniveau op 217,8, ik noemde dat al bij de weekgrafiek. Het 50% Fibonacci niveau rond 229,5, de stippellijn door oude bodems op 227,5 en het 61,8% niveau rond 237,7 zijn andere mogelijke weerstandsniveaus, maar die komen pas aan bod in het geval we 217,8 passeren.

• Zou er een stijging komen dan wil dat overigens niet direct zeggen dat het doel 185 ongeldig wordt, dat zou pas bij een terugkeer boven de neklijn rond 227,5 het geval zijn.

• De AEX-index nadert in de daggrafiek met Bollinger Bands een mogelijke weerstandslijn, namelijk de middellijn van deze indicator. Hier kan de beweging naar boven eventueel op afketsen.

• Positief is wel dat de onderste lijn naar boven gebogen is, dat geeft aan dat er in ieder geval wel geprobeerd wordt tot een bodem te komen. Deze poging kan echter pas succesvol worden op het moment dat de middellijn wordt doorbroken en zover is het nog niet.

• Kijk ik naar de uurgrafiek dan is het sterk de vraag of het van een stijging gaat komen. In deze grafiek is namelijk de stijgende wig v-v' ontstaan. Een stijgende wig is een naar verhouding bescheiden correctieve beweging in een dalende trend met naar elkaar toelopende lijnen. Ik heb met opzet een groot deel van de voorgaande daling in de grafiek opgenomen, zodat u kunt zien dat het patroon hieraan voldoet. Het is een patroon uit het boekje, een klassiek voortzettingspatroon. Het is overigens pas afgerond op het moment dat de AEX graadmeter naar beneden uitbreekt, dus onder lijn v belandt. Ter informatie, een stijgende wig wordt meestal halverwege een beweging gevormd, wat hier een richtpunt van 157 punten geeft. Dit is ruim onder het koersdoel 185 uit de daggrafiek en ook al een aardige stap in de richting van het doel 85 uit de weekgrafiek. Wordt het patroon afgerond dan vormt het daardoor een bevestiging van de dalende trend.

• De stijgende wig bevat een patroon waar een flink aantal mensen zich nogal op verkeken heeft, ik kreeg althans een opmerkelijk groot aantal reacties van lezers die me schreven een omgekeerd hoofd en schouders patroon te zien. Lijn v' werd genoemd als neklijn. De linkerschouder werd op 3 en 4 mrt gevormd, het hoofd van 5 tot 11 mrt en de rechterschouder van 11 mrt tot vandaag. Dit patroon is een omkeerpatroon en zou wijzen op een stijging. De eerste opmerking die ik hierbij heb is dat het patroon niet afgerond is, de neklijn werd namelijk ondanks vele pogingen daartoe niet doorbroken. De tweede opmerking is fundamenteler van aard. Teken je lijnen in grafieken dan moet je zo volledig mogelijk proberen te zijn. Ik kreeg grafieken toegestuurd van lezers die alleen lijn v' tekenden, maar lijn v weglieten. Doe je dat dan kun je in het patroon inderdaad een omgekeerd hoofd en schouders patroon zien, een patroon met een schuin lopende neklijn. Daarmee doe je de werkelijkheid echter geweld aan. Je moet om het plaatje compleet te krijgen onder alle omstandigheden zowel lijnen langs de toppen tekenen als lijnen langs de bodems. Doe je dat niet dan bedot je jezelf, je hebt dan immers niet alle informatie in je grafiek verwerkt. Teken je lijn v in deze grafiek dan zie je een wig, een patroon met een betekenis tegengesteld aan het omgekeerd hoofd en schouders patroon. Dit is meteen ook een van de redenen dat ik niet graag met hoofd en schouders patronen met schuine neklijnen werk, ze blijken in werkelijkheid vaak ingepakt in andere patronen met een tegenovergestelde betekenis.

• Een laatste, maar niet onbelangrijke opmerking over de wig is dat het verstandig is pas wat met het patroon te doen zodra het afgerond is. Dat is pas het geval als er een neerwaartse doorbraak door lijn v heeft plaatsgevonden. Dat is momenteel nog niet het geval en dat wil zeggen dat de lijn in principe nog steun kan vormen. De lijn kan zolang hij niet doorbroken is voor hervatting van de beweging naar boven zorgen.
• Uit de voorlaatste candle blijkt dat er in elk geval nog optimisten aan het Damrak zijn. Het betreft een hammer met het lichaam aan de bovenkant, hetgeen wijst op steun. Hoe sterk die steun is zal aanstaande maandag blijken. Gaan we naar boven dan ga ik volgen hoever we komen ten opzichte van lijn v', de bovenkant van de wig. We poogden vandaag gedurende een groot deel van de dag naar boven uit dit patroon te breken, het is mogelijk dat zich dat maandag herhaalt.
• Dalen we echter dan zijn er drie lijnen waar we eventueel nog steun kunnen vinden. Allereerst is dat het 50% Fibonacci niveau van de stijging 204,2 - 216,3 rond 210,2. Daarnaast hebben we uiteraard lijn v als mogelijke steunlijn en tot slot dan nog het 61,8% niveau rond 208,8. Komen we daaronder dan gaat het mis, want dan is het met de voornoemde koersdoelen in gedachten sterk de vraag of de voorgaande bodems rond 204,2 en 195 ons nog van een val in de afgrond kunnen behoeden. Het klinkt hard en negatief, maar het is niet anders. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden, ik geef liever openheid van zaken zodat u weet wat de opties zijn. We zien helaas te vaak anders in de financiële wereld.

Resumerend: 

De Amsterdamse beurs boekte deze week winst, maar wist daarmee het helaas erg negatieve beeld niet te veranderen. De situatie in de weekgrafiek maakt nog altijd een gang naar 85 punten mogelijk, behalve voor hen die zowel van stijgingen als dalingen weten te profiteren bepaald geen aanlokkelijk vooruitzicht. Gelukkig vormt een patroon nog geen garantie dat het doel daadwerkelijk bereikt wordt, maar het vormt wel aanleiding om met het ergste rekening te houden. In de daggrafiek is enige tijd geleden een hoofd en schouders patroon ontstaan dat een koersdoel van 185 heeft, wat ons al een stuk lager zou brengen. In aanvulling daarop zou er ook nog eens een stijgende wig afgerond kunnen gaan worden dat een doel van 157 punten heeft. Alles wijst dus vooralsnog in één richting, namelijk naar beneden. De wig is echter nog niet met een neerwaartse uitbraak bekroond, dus er is nog enig soelaas. Zouden we maandag stijgen dan hebben we een nieuwe kans om naar boven uit de wig te breken, succes bij een dergelijke poging zou de situatie aanmerkelijk verbeteren. Het zou ons allereerst naar de zware barrière 217,8 doen gaan. Of de genoemde weerstandsniveaus daarboven nog aan bod zouden komen zou dan afhangen van het verloop rond 217,8. Ga ik op de candle van vandaag af, een counterattack line, dan zou er maandag aanstaande wel eens een top kunnen ontstaan. Dalen we maandag inderdaad dan kan er rond 210,2 steun liggen, lijn v kan de daling nog opvangen of het potentiële steunniveau rond 208,8 kan nog voor bodemvorming zorgen. Een daling onder lijn v zou echter wel de afronding van de stijgende wig betekenen, met alle geschetste negatieve gevolgen van dien.

En dan nog dit...

Gisterenavond schreef ik schertsend over een medewerker van de Oostenrijkse munt die niet een waardevolle gouden munt met een handschoen vastpakte, maar het vergrootglas waarmee hij de munt controleerde. Deze medewerker kan het beter weer andersom gaan doen en zal het alleen maar drukker krijgen. Als het zo doorgaat wordt goud namelijk alleen maar duurder.

• Op 23 januari jongstleden vertelde ik u dat de goudprijs zich in een stijgende trend bevond. Daarin is getuige bovenstaande grafiek geen verandering gekomen. Het goud heeft na de vorming van een lagere top rond $1005 deze week namelijk steun gevonden op de trendlijn b. Blijft het goud ook de komende weken boven deze lijn dan volgt een aanval op deze top, waarbij deze waarschijnlijk doorbroken wordt. We moeten immers van het credo uitgaan dat een trend tot het tegendeel bewezen is ook de trend blijft. -Ad Nooten-

(geplaatst vrijdag 13 mrt 2009, 20.15u)

Eerder vandaag verschenen de volgende updates:

13 mrt 09.15u: Boven top van gisteren geopend

13 mrt 10.00u: Nog geen aanstalten om te dalen

13 mrt 11.00u: Stijgende wig in uurgrafiek AEX

13 mrt 12.15u: Kopers ontwikkelen groot offensief

13 mrt 13.00u: Wig na heftig verloop nog intact

13 mrt 14.00u: Scherpe strijd rond bovenkant wig

13 mrt 15.00u: Stijgingspogingen houden nog aan

13 mrt 16.00u: Gap gaat nu toch gesloten worden

13 mrt 17.00u: Bekende valkuilen in uurgrafiek AEX

Overzicht van eerder in En dan nog dit... besproken onderwerpen

Naar boven