• De AEX-index is deze week naar boven uit het dalend trendkanaal b-b' gebroken, een uiterst belangrijke ontwikkeling in positieve zin. De manier waarop dat gebeurde getuigt van kracht, maar baart me tegelijkertijd namelijk zorgen. Weerstandsniveaus werden eenvoudig genomen, het leek dus allemaal normaal. De drijvende factor echter waren de Amerikaanse S&P500 futures in combinatie met kopers die steeds weer op de juiste momenten, namelijk als er voorgaande korte termijn toppen moesten worden uitgenomen, extra orders plaatsten. Soms gebeurde dat al voorbeurs waardoor voorgaande toppen direct bij opening uitgenomen werden, andere keren gedurende de beursdag. Met name vandaag werd de tactiek opvallend duidelijk, ik schreef daar in mijn updates al over. De stijging wekt daardoor bij mij veeleer de indruk van een georganiseerd herstel dan van een spontane beweging. Ik moest terugdenken aan het koersverloop van 17 maart 2008 tot 19 mei 2008, een periode waarin ik eveneens verrast werd door het koersverloop en de stijging me net als nu kunstmatig over kwam. De stijging was destijds onder meer gebaseerd op sentimenten als hoop dat we het ergste achter ons hadden en opluchting, opluchting bijvoorbeeld dat UBS zoals ik op 4 april vorig jaar schreef niet omviel, maar "slechts" miljarden afschreef. Op 18 april 2008 schreef ik: "Er heeft zich deze week een ongebreideld optimisme van de aandelenmarkten meester gemaakt. Dag na dag kwamen er tegenvallers uit de bankensector waar miljardenverliezen werden geleden, maar beleggers putten hieruit vreemd genoeg de hoop dat de bankencrisis achter ons ligt. De afschrijvingen en voortdurende verliezen in de financiële sector vormen in mijn optiek veeleer het bewijs dat er nog van alles mis is, maar de markt verkiest dat anders te zien." Dat was destijds. De beweging naar boven van dit moment wordt net als toen slechts onderbouwd vanuit hoop op herstel en opluchting dat de macro-economische berichten minder slecht zijn dan tot nog toe het geval was. De parallellen met die periode zijn dus groot. Destijds steeg de AEX in die tijdspanne met 19,7%. Vanaf 19 mei 2008 volgde tot 17 juli 2008 echter een daling van 24,4% en dat bleek achteraf nog maar een deel van het verlies van dat jaar te zijn. Hiermee wil ik niet gezegd hebben dat ons nu een daling te wachten staat, maar wel dat ik net als op 16 mei 2008 die mogelijkheid nadrukkelijk open houd. 

• Die dag brak de index naar boven door twee oude bodems, hetgeen door iedereen werd geïnterpreteerd als een koopsignaal, nu gebeurt met de uitbraak uit het kanaal b-b' hetzelfde. Zuiver technisch gezien betrof de beweging toen inderdaad een koopsignaal. Hier is het iets minder expliciet, want het patroon van lagere toppen en daarmee de dalende trend is nog intact. De uitbraak moet technisch echter wel als positief worden geïnterpreteerd.

• De laatste top was die op 264. De markt heeft zoals ik in mijn updates beschreef vandaag bij voortduring geprobeerd om die top te bereiken, dat had de bekroning van deze week moeten worden. Dat is echter op een haar na niet gelukt, waardoor het patroon van lagere toppen intact bleef. Het gevaar van een daling is dus ondanks de uitbraak uit het kanaal b-b' niet in voldoende mate afgewend.

• Sinds januari heb ik voor de AEX-index de waarde van 85 punten als koersdoel genoemd. Ik baseerde me daarbij op een vlag en een driehoek die waren ontstaan. Het koersverloop van de laatste weken en met name dat van deze week sluit niet aan bij de verwachtingen die ik op grond van deze patronen had. De stijging dwingt me daarom om dit concrete doel los te laten, want dat was verbonden aan die patronen.

• Het betekent echter niet dat ik kan zeggen dat er geen grote daling meer komt, daartoe moeten er nog wel een aantal stappen worden genomen. De eerste twee stappen betreffen de laatste toppen rond 264 en 271,9 die moeten worden doorbroken. De derde stap is dat moet worden voorkomen dat er een dalend trendkanaal met parallel lopende lijnen ontstaat. U ziet dat ik in de grafiek een lichtgrijze lijn getekend heb, evenwijdig aan lijn k. Het is een voorlopige studielijn. Komen we in de buurt van die lijn dan zal de beurs haar graadmeter door deze lijn moeten brengen, wil zij beletten dat er een nieuw dalend kanaal ontstaat. Pas als de index deze stappen genomen heeft kan ik met wat meer vertrouwen naar de toekomst kijken.

• Beter zou het nog zijn als de beursindex zou gaan dalen, vervolgens een hogere bodem neer zou zetten boven die van vorige maand en daarna de stijging zou hervatten. De aandelenmarkt zou haar vertrouwen op die manier hard maken. Dit zou een krachtiger bodem zijn dan de bodem die we nu hebben, want die heeft nog geen enkele test ondergaan. Markten gaan niet van het ene op het andere moment alleen maar naar boven, er dient een omschakeling plaats te vinden van een proces van lagere toppen en lagere bodems naar een patroon van hogere toppen en hogere bodems. De komende maanden moet blijken of we die omschakeling gaan maken of toch verder dalen. Ik houd beide opties open, waarbij de kans op een daling momenteel nog steeds onmiskenbaar hoog is.

• Het was een lang verhaal bij de weekgrafiek, laat ik proberen bij de andere grafieken korter van stof te zijn. De AEX heeft vandaag wederom tevergeefs geprobeerd naar boven uit het kanaal v-g te breken. Daarbij is nogmaals een inverted hammer ontstaan, wat in combinatie met de mislukte uitbraakpoging een daling aanstaande maandag het meest waarschijnlijk maakt.

• In de daggrafiek met Bollinger Bands ziet u de uitzonderlijke situatie van vijf candles boven de bovenste lijn van deze indicator. Ik heb er vorig en dit jaar op nagekeken, meer dan drie achtereenvolgende dagen bleef de index nooit buiten deze banden. De index moet op een zeker moment door middel van een daling terugkeren binnen de indicator. Ik schat op grond van het grote aantal dagen dat we ons nu al erboven bevinden in dat we dit aanstaande maandag gaan doen.

• Ondersteuning vind ik in het gegeven dat ook vandaag weer de uitbraakpoging naar boven is mislukt. Het gaat net als gisteren om een valse uitbraak. Op een valse uitbraak volgt meestal een beweging in de richting tegenovergesteld aan de uitbraak, er moet haast wel een daling volgen.

• De uurgrafiek leert ons dat de correctie die gisteren plaats vond beperkt gebleven is, namelijk tot 23,6% van de stijging 231,2 - 263,3. Een dergelijke kleine correctie betekent dat de markt sterk is. Van een echte kentering kunnen we in het geval er maandag inderdaad een daling komt dus pas spreken onder de bodem van gisteren rond 255,3.

• Uit de kwartiergrafiek blijkt dat er vandaag in feite niet één, maar twee valse uitbraken zijn geweest. Dat brengt het totaal op drie. Het zou uniek zijn als de markt het nog een vierde keer zou proberen. Zolang we echter dicht bij lijn g staan kan ik het niet uitsluiten. De markt heeft zich naar gebleken is gecommitteerd aan een voortzetting naar boven en zal dat niet zomaar loslaten. Maandag houd ik lijn g en de top van vandaag rond 263,8 daarom scherp in de gaten. Het zou typisch bij het huidige marktbeeld passen als we maandag direct boven die laatste waarde en de weerstand rond 264 zouden openen, dat is tenslotte de tactiek die deze en vorige week al diverse keren is toegepast.
• Dalen we dan kan er steun liggen rond 259,7 en 259. In dat geval plaats ik ook nieuwe Fibonacci lijnen om andere mogelijke steunniveaus te bepalen.

Resumerend: 

Het lange betoog bij de weekgrafiek laat zich niet eenvoudig samenvatten, laat ik het omwille van de overzichtelijkheid en de tijd toch proberen. Om met het belangrijkste te beginnen, het koersdoel van 85 punten is door de uitbraak van vandaag uit het kanaal b-b' formeel van de baan. Ik laat het echter niet geheel los, dat doe ik pas als we naar boven door 264 en 271,9 gebroken zijn en bovendien duidelijk wordt dat er in de weekgrafiek geen dalend kanaal met evenwijdige lijnen gaat ontstaan. Beter nog zou het zijn als we dalen, een hogere bodem boven die van vorige maand maken en vervolgens de stijging hervatten en dan aan de voornoemde eisen voldoen. Ik heb het nodige wantrouwen bij de stijging van deze week, deze is namelijk meer door tactisch sterk handelen tot stand gekomen dan door spontaan koopgedrag. Net als in mei 2008 heb ik daar geen goed gevoel bij. Wat mij betreft kan er ondanks de stijging daarom nog best een daling volgen, ook een grote daling naar 85 punten bijvoorbeeld. Dat moet de komende maanden duidelijk worden. Voor de korte termijn voorzie ik aanstaande maandag om drie redenen een daling. Ten eerste hebben we drie maal tevergeefs geprobeerd naar boven uit het kanaal v-g te breken. Ten tweede zijn daarbij in de daggrafiek twee inverted hammers gevormd. Ten derde is er het gegeven dat we al vijf dagen op rij boven de Bollinger Bands in de daggrafiek staan, dat duurt normaal gesproken niet langer meer voort. Uitsluiten kan ik een stijging echter nog niet. Zo zou het uitstekend in het beeld van de laatste tijd passen als we maandag direct boven 264 zouden openen. Laat ik daar desondanks maar niet van uit gaan, het merendeel van de factoren uit deze analyse wijst immers op een daling. Er kan steun liggen rond 259,7 en 259, een nadere bepaling van mogelijke steunniveaus doe ik pas zodra zich daadwerkelijk een daling voordoet. Van een echt eind aan de huidige stijgingspoging is zoals we bij de uurgrafiek zagen pas onder 255,3 sprake.

En dan nog dit...

Ik zou vandaag weer over de BEL20 kunnen schrijven en er een trilogie van kunnen maken, want de Belgische beurs is vandaag na de koerssprong van gisteren nogmaals 2,5% hoger gesloten. In België vind je de meest optimistische beleggers van Europa. Hier wil ik het echter vandaag bij laten en me richten op de S&P500 index. Daar doen beleggers namelijk hun uiterste best om optimistisch te blijven, maar verloopt het wel met meer moeite.

• Er wordt gevochten voor een doorbraak in het gebied tussen oude toppen die in december 2008 en januari 2009 ontstonden. In dat gebied vinden we ook lijn h' langs de toppen vanaf 23 maart die weerstand vormt. De lijnen h en h' lopen naar elkaar toe en deze wigvorm voorspelt een daling. Daar willen beleggers duidelijk nog niet aan, want zij vechten nog voor een uitbraak naar boven. Zou dat lukken dan zou dat uiteraard een belangrijke en positieve stap zijn, met name als er een doorbraak door de top van dit jaar rond 945 op zou volgen. 
• Het zou logischer zijn als de S&P500 het patroon naar beneden zou verlaten. Wat is echter nog logisch tegenwoordig, is wel de vraag die ik me daarbij stel. Grote spelers zijn zich momenteel uitermate bewust van de punten waarop weerstand te vinden is en sturen aantoonbaar aan op doorbraak van deze grenzen. Dat kun je hen uiteraard niet verwijten, het is hun goed recht. Op 21 april jongstleden zagen we een uitbraak uit de wig die de dag ervoor plaats vond, maar de S&P500 steeg desondanks verder. Logica schijnt aan de markt momenteel niet besteed. Ik moet dus volstaan met het noemen van de grenzen naar boven (lijn h' en 945) en naar beneden (lijn h en oude weerstand rond 875), zodat we de komende tijd aan de hand hiervan vast kunnen stellen wat het uiteindelijke resultaat van het gevecht geworden is. -Ad Nooten-

(geplaatst vrijdag 8 mei 2009, 20.22u)

Eerder vandaag verschenen de volgende updates:

8 mei 09.15u: Markt is tevreden met stresstest

8 mei 10.00u: Weerstand rond 76,4% en lijn g

8 mei 11.00u: Markt weer onverstoorbaar omhoog

8 mei 11.30u: Zojuist tactisch sterke zet geplaatst

8 mei 12.00u: Kanttekening bij de huidige stijging

8 mei 13.00u: Lijn g fungeert nu als steunlijn

8 mei 14.00u: AEX staat nog altijd boven de lijn

8 mei 15.00u: Cijfers VS zorgden voor een daling

8 mei 16.00u: Doorbraakpoging nummer drie

8 mei 17.00u: Komt het nog van poging vier?

Overzicht van eerder in En dan nog dit... besproken onderwerpen

Naar boven