• Onze index opende vandaag direct onder de lijn m en met de neerwaartse uitbraak uit het stijgend kanaal leek de stijging ten einde. Men slaagde er aan het eind van de dag weer terug in het kanaal te komen, waardoor er sprake is van een valse uitbraak. Na een valse uitbraak volgt vaak een beweging de andere kant op en dat zou impliceren dat ons een stijging te wachten staat.

• Toch is het gezien het patroon dat vandaag is ontstaan sterk de vraag of dit gaat gebeuren. De laatste twee candles vormen namelijk samen een on-neck line (klik voor uitleg op de naam en kies de letter O). Dit patroon is ontstaan doordat de index in de daggrafiek ter hoogte van de laagste koers van gisteren is gesloten en zo op dagbasis het gap precies gesloten heeft. Het sluiten van een gap is een voorwaarde om verder te kunnen dalen.

• Het openingsgap van vandaag was namelijk het tweede gap in korte tijd. Het eerste gap dat op 17 november ontstond was zoals ik die dag schreef een breakaway gap. Hoewel we met het gap van vandaag onder de lijn m kwamen en het net na de opening ook als een breakaway gap gezien kon worden was het dat niet, het was immers het tweede gap. Dit maakt het mogelijk een runaway gap. Omdat dit een type gap is dat meestal halverwege een beweging ontstaat wordt het ook wel een measuring gap genoemd. We kunnen met behulp van dit gegeven namelijk "meten" dat de gehele beweging tot ongeveer 312 zou kunnen lopen.

• De EMA50 begint inmiddels te dalen en ondersteunt zo dit negatieve scenario.

• Gaan we inderdaad verder dalen dan zal de EMA200 rond 320 de eerste steun bieden en daaronder ligt er steun rond 315 ter hoogte van de laatste voorgaande bodem. Dit laatste zien we hieronder beter.

• De uurgrafiek ondersteunt het scenario van een voortgaande daling, al lijkt het daar op het eerste gezicht niet op. We zijn tenslotte uit het kanaal yy' gebroken en dat zou betekenen dat we mogelijk een herstel gaan zien. De stijging uit het kanaal gaat in de vorm van een vlag, ik kom daar bij de 15min grafiek nog op terug.

• Ook de koersontwikkeling rond de Fibonacci niveaus geven aan dat er een vervolg van de daling kan komen. We zijn namelijk onder het 61,8% retracement niveau op 327 geweest en normaalgesproken zou dat aanleiding moeten zijn voor een 100% retracement naar 316.

• Er was vandaag divergentie, de index zette een lagere koers neer en de indicator onder de grafiek (MACD histogram) deed dat niet. Dit heeft inmiddels al tot het herstel naar het slot van gisteren geleid en hoeft dus niet meer noodzakelijk tot een vervolg omhoog te leiden.

• In de 15min grafiek zien we de vlag uit de uurgrafiek uitvergroot, het is het kanaal pp'. We zullen de vlag morgen vanzelfsprekend aan de onderkant moeten verlaten om een verdere daling mogelijk te maken. Een vlag treedt over het algemeen op de helft van een beweging op en het koersdoel zou daardoor aansluiten bij het koersdoel 312 dat ik op grond van het gap bepaalde.
• Mochten we het kanaal onverhoopt aan de bovenzijde verlaten dan wordt 332 het eerste punt om ons op te richten. Ik schrijf er dit maar voor alle volledigheid bij, want je weet nooit wat de Amerikanen vanavond doen. Brengen die ons naar boven dan zou het gap van vanmorgen geen runaway gap zijn, maar een exhaustion gap. Het is altijd lastig die twee van elkaar te onderscheiden.

Resumerend: De bulls vechten voor wat ze waard zijn, de belangen zijn groot. Wil men nog een eindejaarsrally opstarten dan mag men het op dit punt eigenlijk niet meer verder laten dalen. De onzekerheid is echter groot, kijkt u maar eens naar het enorme gap waarmee we vanochtend openden. Een dergelijk gap ontstaat niet zomaar, dat ontstaat omdat er veel angst in de markt is. Vandaag kreeg de verdere verzwakking van de dollar de schuld, de analisten moeten toch iets zeggen en ze kunnen moeilijk toegeven dat de aandelen in algemene zin te duur zijn. Binnenkort zal het wel weer de olie zijn, want die loopt inmiddels ook flink op. Zo verzint men iedere dag wel iets. De bulls (lees partijen met grote belangen bij een hoger jaarslot) brachten de index terug naar het laagste punt van gisteren en repareerden daarmee een groot deel van de aanvankelijke schade. Het is maar de vraag of zij daarmee hun doel, het geven van de aanzet voor een verder herstel, hebben bereikt. Het mogelijke runaway gap geeft samen met de on-neck line in de daggrafiek en de vlag in de uurgrafiek een negatief vooruitzicht. Mocht de beurs morgen besluiten deze technische signalen te negeren dan zou dat niet de eerste keer zijn, het is daarom belangrijk de vlag pp' in de 15min grafiek in de gaten te houden. Breken we naar boven uit dit patroon dan moet ik mijn verwachting bijstellen, want dan zullen we waarschijnlijk de weerstand op 332 opnieuw gaan testen. Breken we naar beneden door lijn p dan kunnen we naar 320 en later mogelijk naar 315 en 312. -Ad-