• Om met het allerbelangrijkste feit te beginnen, de Amsterdamse beurs heeft vandaag het 50% Fibonacci niveau van de grote daling uit de jaren 2000-2003 bereikt. In gewone woorden, de beurs heeft deze daling voor de helft goed gemaakt. Dit is gezien de ervaring in de technische analyse dat een herstelbeweging als deze vaak op dit niveau eindigt een belangrijk feit en reden voor mij om ondanks dat de maand nog niet afgelopen is vandaag toch met de maandgrafiek te starten.

• We moeten op dit moment natuurlijk waken voor de voorbarige conclusie dat we nu we dit punt bereikt hebben zullen gaan dalen, dat is namelijk geen vaststaand feit. De lange termijn trend is namelijk nog altijd naar boven gericht en dat blijft zo zolang we ons in het grote kanaal gg" bevinden waarvan ik de bovenkant vandaag zijn definitieve positie heb kunnen geven. Dit neemt echter niet weg dat we binnen dit kanaal wel zouden kunnen gaan dalen, daar is mijn aandacht daarom in eerste instantie op gericht.

• Het kanaal waarin we ons bevinden bestaat uit een onder- en bovenkant en een lijn daar midden tussenin. Bij een eventuele daling zal die lijn, lijn g', in eerste aanzet de belangrijkste potentiële steun zijn. Ook hier moet ik met nadruk zeggen dat het op grond van deze grafiek niet zeker is dat we de komende tijd gaan dalen. De markt heeft in november vorig jaar met de doorbraak van lijn g' getoond prima in staat te zijn een dergelijke lijn te doorbreken, dat huzarenstukje zou zij bij wijze van spreken bij lijn g" kunnen herhalen. Laten we echter eerlijk zijn, de kans daarop is gezien het feit dat we het 50% Fibonacci niveau hebben bereikt en al een flinke rally achter de rug hebben niet groot.

• Dit wordt door de candle van vandaag bevestigd. Het gaat allereerst om een omgekeerde hamer, in de technische analyse waar men voornamelijk Engelstalige termen gebruikt inverted hammer genoemd. Het lichaam zit vrij ver onderaan de candle. Op grond van het gegeven dat dit lichaam door de openingskoers en de slotkoers gevormd is kunnen we stellen dat de index de winst die zij vandaag op een gegeven moment wist te boeken geheel is kwijtgeraakt. Bij het bereiken van de weerstand rond 460 namen vele beleggers afscheid van hun stukken waardoor een daling intrad, dat bevestigt de weerstand op dat punt.

• Dat de top van vandaag ook nog samenviel met lijn s' die de laatste tijd de bovengrens van de bewegingen vormt sterkt me in de gedachten dat we gaan dalen.

• Daarmee zijn we er nog niet, het lichaam van deze candle valt geheel binnen het lichaam van de voorgaande candle en dat maakt het een bearish harami. Net als de inverted hammer is dit een potentieel omkeerpatroon.

• Op grond van deze factoren is de kans dat we gaan dalen groot. Bij de weekgrafiek noemde ik lijn g' in het geval van een daling de belangrijkste steun, maar hier zien we dat er boven lijn g' ook nog wel het een en ander aan potentiële steun te vinden is. Ik denk dan aan de stippellijn rond 448,6 en daaronder aan lijn c. De stijgende trend hoeft onder een eventuele daling niet noodzakelijkerwijs te lijden, die trend is zolang we boven lijn c zijn ijzersterk.

• De Bollinger Bands zijn in deze fase waarin ons mogelijk een omkeer te wachten staat moeilijk te gebruiken. Deze indicator is namelijk naijlend, wat wil zeggen dat veranderingen in de trend zich altijd pas achteraf manifesteren. Dit in tegenstelling bijvoorbeeld tot de candlestick techniek waarmee we uit de vorm en plaats van een candle een verwachting kunnen destilleren. De Bollinger Bands zijn echter wel uitstekend in het vaststellen van de trendrichting en die is gezien het feit dat we ons tussen twee stijgende lijnen in bevinden opwaarts.

• We braken vandaag naar boven door de weerstand rond 457,5 om er vervolgens weer onder te sluiten. Het kan zijn dat we hier met een zogenaamde bull trap te maken hebben, beleggers die kochten op het moment van de doorbraak van de stippellijn op 457,5 en hun positie aanhielden staan door de daling onder die waarde op verlies en zijn als het ware in de val gelopen. Het wordt ook wel een valse uitbraak genoemd.

• We vonden vanmiddag net boven het gap van gisteren, het hiaat tussen de candles, steun. Dit zorgt er ondanks de valse uitbraak voor dat we maandag alsnog de weg naar boven zouden kunnen kiezen. Van de theorie dat gaps vrijwel altijd gesloten worden trek ik me niets meer aan, die theorie gaat al maanden niet meer op. Alleen al in deze grafiek zien we nog drie niet gesloten gaps, kijken we in de daggrafiek in de maand november dan vinden we er nog vier. Dit neemt niet weg dat het gap van gisteren alsnog gesloten zou kunnen worden, of de markt van zins is dat te doen zal maandag blijken.

• De belangrijkste steun ligt in deze grafiek rond 449 waar de index drie keer op wist te veren.

• De kwartiergrafiek geeft ons een uitvergroot beeld van de laatste paar dagen waardoor we nog eens goed zien dat we met een zogenaamde piercing line net boven het gap steun vonden. Dat gap speelt maandag voor mij een belangrijke rol. Stijgen we maandag dan blijven we er boven en gaan proberen de weerstand rond 460 te bereiken en te breken. Dalen we evenwel tot in het gap dan vormt de onderkant daarvan rond 453,4 mogelijk steun, dat is namelijk wat de theorie wil. Beleggers die het gap gisteren misten doordat zij niet in de markt waren op het moment dat het zich voordeed zouden -zo wil de theorie- aan de onderkant van het gap wellicht kunnen besluiten dat dit een mooi moment is om alsnog speculerend op een stijging in te stappen. Let wel, u moet dit niet lezen als een advies om op dat punt in te stappen, ik beschrijf u alleen het mechanisme zoals dat betreffende de onderkant van gaps in de theorieboeken wordt uitgelegd. Wat mij betreft zouden we bij een daling tot in het gap ook prima naar 449 kunnen gaan, bij een daling wacht ik op eventuele bodemvorming en zolang die uitblijft dalen we verder.

Resumerend:

De beurs heeft vandaag het belangrijke 50% Fibonacci niveau in de maandgrafiek bereikt, hetgeen betekent dat de kans op een daling bij dit percentage groot is. De markt lijkt dat gezien de vorm van de candle van vandaag in de daggrafiek ook te denken, deze inverted hammer bevestigt samen met lijn s' in die grafiek de weerstand die er rond 460 ligt. Het lijkt me op grond daarvan het meest voor de hand te liggen dat we volgende week gaan dalen, al brengt de koersontwikkeling van de laatste maanden me wel tot enige twijfel. Omkeerpatronen als de inverted hammer bleken immers bij voortduring onbetrouwbaar. Maandag kijk ik allereerst hoe de openingskoers ten opzichte van het gap van gisteren ligt. Blijven we boven 455 dan kan de markt ondanks de inverted hammer op 460 de weg naar boven verkiezen om te gaan proberen de weerstand alsnog uit te nemen. Openen we onder 455 dan gaan we naar 453,5 om het gap van gisteren te sluiten, maar het is ook mogelijk dat we de steun rond 449 uit gaan proberen. Bij een daling speur ik naar korte termijn bodempatronen waaruit enige koopactiviteit blijkt, zolang die uitblijven dalen we verder. Overigens betekent een eventuele daling niet dat de stijgende trend ten einde is, we hebben in de lijnen c en g' de komende tijd nog stevige potentiële steunlijnen. -Ad Nooten-

En dan nog dit....

Twijfel is de bron van alle kennis.

Naar boven