• In de eerste grafiek van vorige week vrijdag die u via de link historie desgewenst nog op kunt roepen liet ik u het grote hoofd- en schouders patroon in de AEX index zien en vertelde erbij dat we naar de neklijn B zouden moeten stijgen om daar dan een kans te wagen deze lijn te breken. We zijn deze week zoals u hierboven ziet wederom een stukje dichterbij die neklijn gekomen, de opmars die al vanaf oktober vorig jaar geen periode van winstnemingen meer kent gaat gestaag voort. Dat ontbreken van winstnemingen is wel iets dat me zorgen baart, maar dat terzijde, over mogelijke oorzaak en gevolg leest u verderop meer. Grafisch is er geen speld tussen de stijging naar de neklijn te krijgen en dat is voor de technische analyse van belang. Het schept ons later wellicht de mogelijkheid de neklijn te doorbreken en het patroon dat wijst op een fors lagere AEX daardoor van zijn waarde te ontdoen.

• U ziet dat de kopers zich op de weg naar 380 niet van de wijs laten brengen. In de grafiek heb ik ten opzichte van gisteren het blauwe lijntje dat parallel aan lijn u liep weggehaald, want we kwamen er vandaag weer boven. Het heeft niet veel zin dergelijke lijnen in de grafiek te laten staan als de index er eerst onder, maar vervolgens toch weer boven komt, de lijn speelt geen rol meer.

• De divergentie tussen index en MACD histogram doet dat kennelijk evenmin. Ik vertelde u gisteren dat de index een nieuwe top maakte en de indicator niet, zij divergeren, en dat is een verschijnsel dat in de technische analyse vaak als voorbode van een daling wordt gezien. De index en de indicator horen elkaar namelijk te bevestigen, doen zij dat niet dan is dat een teken aan de wand. De daling blijft desondanks uit. 

• Dat komt omdat de index in de uurgrafiek boven de lijn w is gebleven. Daarnaast maakt de index steeds opnieuw hogere toppen en komen de op die toppen volgende bodems ten opzichte van eerdere bodems ook voortdurend hoger te liggen. Dit klassieke patroon staat tot op heden garant voor de voortzetting van de opwaartse beweging.

• Langs de toppen van de beweging ziet u de lijn g. Lijn g en lijn w lopen naar elkaar toe hetgeen betekent dat de belegger voorzichtiger wordt. De stijgingen vanaf lijn w worden steeds korter, naarmate de tijd vordert worden verkopers dus na een steeds kortere stijging actief. Dat houdt in dat zij geleidelijk aan vertrouwen winnen, hetgeen uiteindelijk zou kunnen resulteren in een daling onder het patroon. Ik gebruik het woord kunnen met opzet, zolang we namelijk het patroon van hogere toppen en hogere bodems vasthouden gaat de stijgende trend voort. De laatste bodem in deze uurgrafiek ligt op 373,4.

• In de 15min grafiek ligt er nog één bodem tussen, namelijk rond 374,6 die in de uurgrafiek niet zo goed zichtbaar is.

• Binnen het patroon gw in de uurgrafiek heeft zich de afgelopen drie dagen het patroon hh' gevormd. Het patroon heeft net als gw de vorm van een stijgende wig. Een stijgende wig is een patroon dat over het algemeen optreedt als correctie op een dalende trend, maar daarvan is hier gezien de stijgende trend geen sprake. De stijging lijkt binnen het patroon wel als het ware langzaam uit te doven, daarom heeft het over het algemeen net als voornoemde stijgende wig een negatieve betekenis. Die betekenis wil ik er vanwege het patroon van hogere toppen en dalen bewust niet aan geven, het is uiterst gevaarlijk om zolang dat patroon er staat uit te gaan van een daling. We kunnen er wel in het achterhoofd rekening mee houden, maar doen er goed aan er nog niet op te handelen, de index kan tenslotte gemakkelijk een volgende hogere top maken en boven lijn h' komen.

Resumerend:  

De AEX index hield ook vandaag de stijgende trend vast. Divergentie en stijgende wig kunnen de markt niet van de wijs brengen en de graadmeter stijgt verder boven de steunlijn w in de uurgrafiek. Zolang dat in combinatie met het patroon van hogere toppen en bodems het geval is blijf ik uit gaan van een vervolg naar boven. De negatieve factoren neem ik als kennisgeving aan en hou die in het achterhoofd voor het geval dat de eerste tekenen van een daling zich aandienen. Het is dan nog vroeg genoeg om op te handelen, tot op heden denkt de markt absoluut nog niet aan dalen en gaan we verder in de richting van de neklijn op 380 in de weekgrafiek.

En dan nog dit.... 

Los van het feit dat er zoals ik gisteren op deze plaats constateerde geld vanuit de Verenigde Staten naar onze beurs stroomt is er nog wat bijzonders te melden, het gaat om de manier of beter gezegd de middelen waarmee door deze Amerikanen gehandeld wordt en de invloed die dat heeft op de markt. Recent heb ik voor het maandblad Technische en Kwantitatieve Analyse een artikel geschreven over algorithmic en program trading dat is gepubliceerd in het februari nummer van het blad. Zonder nu meteen het hele artikel aan u voor te leggen -het blad is nog te koop in de winkel als u het wilt lezen- wil ik er een klein stukje uit gebruiken. Het gaat om het feit dat de handel op de aandelenmarkten in toenemende mate met behulp van computerprogramma's wordt gestuurd, computerapplicaties die op basis van slechts enkele parameters autonoom een strategie kiezen en die vervolgens zonder enige menselijke tussenkomst uitvoeren. De parameters die door de trader worden ingevoerd beperken zich tot het te investeren bedrag, de tijdspanne waarover het wordt ingelegd, de snelheid en de agressiviteit waarmee dit gebeurt, instapniveaus en limieten. Met behulp van een ingebouwd algoritme -een model dat zelf beslissingen kan nemen op grond van vooraf geformuleerde in het programma ingebouwde regels- converteert het programma de invoer in een orderstroom die zonder dat er nog iemand aan te pas komt automatisch wordt geplaatst. Gaat het om grote bedragen dan weet een dergelijk programma zijn daden ook nog zodanig te maskeren dat de gevolgde strategie voor andere marktdeelnemers niet zichtbaar is, het programma zal zonodig ook schakelen naar een andere strategie of orders uit de markt halen en een andere weg kiezen indien de koersontwikkeling dat nodig maakt. Het gebruik van dit soort programma's neemt zoals uit de bij het artikel geplaatste grafieken blijkt hand over hand toe, er is al een week geweest dat meer dan 70% (!) van alle handel aan de New York Stock Exchange op deze manier werd gegenereerd. U begrijpt dat dit de handel nogal verandert.

Computers kennen geen emotie, zij kennen de opgedragen taak en voeren die op een uiterst flexibele manier zo adequaat mogelijk uit. De mens kan hier niet aan tippen. Een computer houdt geen rekening met eenvoudige patronen als de stijgende wig, de driehoek of andere technische zaken die ontstaan zijn in de tijd dat de mens de handel nog zelf uitvoerde en steeds verviel in dezelfde fouten. Als het een computer op de ene manier niet lukt dan probeert hij het op een andere manier. De computerprogramma's staan op dit moment duidelijk afgesteld op kopen. Iedere kleine daling is aanleiding om bij te kopen, signalen uit de technische analyse doen er niet meer toe. Een nieuwe laagste koers in een daggrafiek bijvoorbeeld zou vroeger een verkoopsignaal zijn geweest, maar computers denken zo niet en zien dat juist als een ideale koopmogelijkheid. Computers nemen ook geen winst, daarom komt er steeds meer geld de aandelenmarkt in. Wij kleine handelaren kunnen hier onmogelijk aan tippen en gaan nog uit van de klassieke op- en neergaande bewegingen, het volledig ontbreken van neergaande bewegingen brengt hoe gek het ook klinkt heel wat handelaren tot een bankroet. De markt kan alleen nog naar boven omdat computers uit reflex iedere daling gebruiken om bij te kopen.

Dat laatste zie je ook meteen bij snelle neerwaartse bewegingen die het gevolg zijn van tegenvallende cijfers. Emotieloos komen de computers in actie en kopen 'goedkoop' in. Iedere verkoopbeweging wordt gevolgd door een nog grotere koopbeweging. Dat gaat een keer mis als gebruikers van dit soort programma's de zaak niet stoppen, al is nu nog niet te zeggen hoe ver men de beurs nog naar boven kan voeren. De kans bestaat dat het al te laat is, de applicaties die verantwoordelijk zijn voor het momentum beleggen waarover ik eergisteren schreef weten eenvoudig niet van ophouden. De opgebouwde belangen worden ondertussen alsmaar groter. Het probleem ontstaat op het moment dat er een daling komt die niet meer door computers kan worden gestopt. De eerste reactie van al die computertoepassingen, die -vergis u daar niet in- miljarden besturen, zal zijn bij te kopen in een poging gebruik te maken van de daling. Dit bijkopen zal de zaak alleen maar verergeren, zij zullen hun nek daardoor namelijk alleen maar verder in de strop steken. Als de mens dan niet heel snel ingrijpt en de computers -lees de markt- een daling toe staat zullen de computers net zo lang blijven volharden in hun taak tot het niet meer gaat. Ik zal niet meteen zeggen dat dit tot een crash gaat leiden -dat is wel een heel erg zwaar woord-, maar in een diepe val kan het zeker resulteren. De vraag is nu hoe ver de beurs nog wordt opgedreven zonder dat correcties plaats vinden, hoe langer het uitblijft hoe dieper de onvermijdbare correctie gaat worden.

In de dagelijkse praktijk kunnen we daar niet op wachten, het is zaak mee te gaan in de bewegingen van de markt. Gaat de markt omhoog dan moeten we daar als belegger van profiteren, al gaat de markt bij wijze van spreken rechtstreeks naar een AEX van 700. We doen er echter goed aan steeds in de buurt van de nooduitgang te blijven zodat we als eerste kunnen vluchten als het onverhoopt mis mocht gaan. -Ad-

Naar boven